تکذیب، دروغ شمردن، این مفهوم با مادّۀ «ک ذ ب» ۲۰۰ بار آمده است.
چکیده: تکذیب معنایی وسیع و طیفی گسترده دارد و به هر گونه دروغ شمردنِ حق، پیامبران، فرمان‌های پیامبران، معجزات، آیات و کتاب‌های آسمانی چه در نظر و چه در عمل گفته می‌شود. تکذیب‌کنندگان کیفر دنیوی یا اخروی خواهند داشت.
کافران هنگامی که حق به سوی آنها آمد، تکذیب کردند (انعام/۵؛ ق/۵). از این رو آنان در وضعی آشفته قرار دارند (ق/۵). پس به زودی خبرهای آنچه را که به ریشخند می‌گرفتند، به آنها خواهد رسید (انعام/۵). کافران همواره در حال تکذیب هستند و خدا از هر سو بر آنان احاطه دارد (بروج/۱۹-۲۰). در حقیقت پیامبران پیشینیان دلایل روشن برای آنها آوردند امّا کافران به آنچه قبلاً تکذیب کرده بودند، ایمان نمی‌آوردند. (اعراف/۱۰۱). بگو اگر خواندن شما نبود، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نداشت. زیرا شما تکذیب کردید و به زودی [عذاب] گریبانگیر [شما] خواهد شد (فرقان/۷۷). اگر مردم شهرها ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً خداوند برکاتی از آسمان و زمین برای آنها می‌گشود ولی تکذیب کردند. پس برای آنچه میکردند، آنان را فروگرفت (اعراف/۹۶).
کیست ستمکارتر آز آن که بر خدا دروغ بندد یا هنگامی که حق (عنکبوت/۶۸) و سخن راست (زمر/۳۲) به سوی او آمد، آن را تکذیب کند؟ آیا جای کافران در جهنّم نیست (عنکبوت/۶۸؛ زمر/۳۲)؟
خداوند در پی بیان نعمت‌ها، اوصاف پروردگار و پاداش‌ها و کیفرهای دنیوی و اخروی فراوان [از انسان‌ها مکرراً] می‌پرسد: پس کدام یک از نعمت‌های پروردگار خود را انکار می‌کنید (الرّحمن/۱-۷۷)؟
قطعاً کسانی که دیدار خدا را تکذیب کردند، زیان کردند و راه نیافتند (یونس/۴۵؛ انعام/۳۱). دوستدار دنیا و رهاکنندۀ آخرت نه تصدیق کرد و نه نماز گزارد. بلکه تکذیب کرد و روی‌گردانید سپس با تکبر به سوی خانوادۀ خود رفت. وای بر تو وای. باز هم وای بر تو، وای (قیامت/۳۱-۳۵).
در زمین بگردید و بنگرید که فرجام تکذیب‌کنندگان چگونه بوده است (آل‌عمران/۱۳۷؛ انعام/۱۱؛ نحل/۳۶). خدا از کافران انتقام گرفت پس بنگر که عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بود (زخرف/۲۵). کسانی که پیش از آنان بودند به تکذیب پرداختند و از آنجا که حدس نمی‌زدند، عذاب برای آنان آمد. پس خدا در زندگی دنیا رسوایی را به آنان چشانید و اگر می‌دانستند، قطعاً عذاب آخرت بزرگتر است (زمر/۲۵-۲۶).
تکذیب- پیامبران، خدا فرستادگان خود را پی‌در‌پی روانه کرد. هر بار برای امتی پیامبرشان آمد، او را تکذیب کردند. پس خدا یکی را بعد از دیگری آورد و آنها را مایۀ عبرت گردانید. دور باد از رحمت خدا مردمی که ایمان نمی‌آورند (مومنون/۴۴).
قوم نوح تکذیب کردند (قمر/۹). آنها پیامبران (حج/۴۲؛ فرقان/۳۷؛ شعراء/۱۵؛ ص/۱۲؛ ق/۱۲) و نوح را تکذیب کردند (اعراف/۶۴؛ یونس/۷۳؛ قمر/۹؛ غافر/۵). آنها گفتند: دیوانه است و او بسی آزار کشید (قمر/۹). نوح گفت: پروردگارا، مرا تکذیب کردند (شعراء/۱۱۷). از آن روی که مرا تکذیب کردند، مرا یاری کن (مومنون/۲۶). میان من و آنان داوری کن. من و مومنانی را که با من هستند، رهایی بخش (شعراء/۱۱۸). پس خدا او و هرکه را در آن کشتی انباشته بود، با او رهانید (اعراف/۶۴؛ یونس/۷۳؛ شعراء/۱۱۹) و باقی‌ماندگان (شعراء/۱۲۰) و آنان که تکذیب کردند (فرقان/۳۷) و آنان که آیات خدا را تکذیب کردند، غرق کرد (یونس/۷۳؛ اعراف/۶۴). آنان را برای [همه مردم] عبرتی گردانید و برای ستمکاران عذابی پردرد آماده کرده است (فرقان/۳۷).
پیامبرِ نسلِ پس از نوح گفت: پروردگارا، از آن روی که مرا تکذیب کردند، یاریم کن. فرمود: به زودی سخت پشیمان خواهند شد. پس فریادِ [مرگبار]، آنان را به حق گرفت و خداوند آنان را چون خاشاکی که بر آب افتد، گردانید. دور باد از رحمت خدا گروه ستمکار (مومنون/۳۹-۴۱).
قوم عاد تکذیب کردند (حج/۴۲). آنان پیامبران را تکذیب کردند (شعراء/۱۲۳؛ فرقان/۳۸؛ ص/۱۲؛ ق/۱۳،۱۴؛ حج/۴۲). آنگاه که برادرشان هود به آنان گفت: آیا پروا نمی‌کنید (شعراء/۱۲۴)؟ پس او را تکذیب کردند و ما آنان را هلاک کردیم (شعراء/۱۳۹). قوم عاد به تکذیب پرداختند. پس چگونه بود عذاب و هشدارهای من؟ ما بر سر آنان در روزی شوم به طور مداوم تندبادی توفنده فرستادیم که مردم را از جا می‌کند. گویی تنه‌های نخلی بودند که ریشه‌کن شده بودند. پس چگونه بود عذاب و هشدارهای من (قمر/۱۸-۲۱)؟
اصحاب حجر پبامبران را تکذیب کردند (حجر/۸۰).
قوم ثمود تکذیب کردند (حج/۴۲). آنان پیامبران را تکذیب کردند (شعراء/۱۴۱؛ ص/۱۲؛ فرقان/۳۸؛ ق/۱۲،۱۴). آنگاه که برادر آنان صالح گفت: آیا پروا نمی‌کنید (شعراء/۱۴۲)؟ قوم ثمود هشدارها را تکذیب کردند. آنان گفتند: آیا از بشری مثل خود پیروی کنیم؟ در آن صورت در گمراهی و سرکشی به سر خواهیم برد. آیا در میان ما وحی تنها بر او القا شده است؟ بلکه او دروغگویی خودخواه است. فردا خواهند دانست دروغگوی خودخواه کیست (قمر/۲۳-۲۶). آنان از روی سرکشی پیامبر خود را تکذیب کردند (شمس/۱۱). پیامبر خدا را تکذیب کردند و شتر را پی کردند. پس پروردگارشان آنان را به گناهشان گرفت و آنان را با خاک یکسان کرد (شمس/۱۴).
قوم ابراهیم تکذیب کردند (حج/۴۳). ابراهیم به قوم خود گفت: اگر تکذیب کنید، قطعاً امّت‌های پیش از شما هم تکذیب کردند و بر پیامبر خدا جز ابلاغ آشکار نیست (عنکبوت/۱۸).
قوم لوط تکذیب کردند (حج/۴۳). آنان پیامبران (شعراء/۱۶۰؛ ص/۱۳؛ ق/۱۳،۱۲) و هشداردهندگان را تکذیب کردند (قمر/۳۳). آنگاه که برادرشان گفت: آیا پروا نمی‌کنید (شعراء/۱۶۱)؟ ما بر سر آنان باران سنگ فرو فرستادیم (قمر/۳۴).
اصحاب مدین به تکذیب پرداختند (حج/۴۴). اصحاب اَیکِه، پیامبران را تکذیب کردند (شعراء/۱۷۶؛ ص/۱۳؛ ق/۱۴). آنگاه که شعیب به آنان گفت: آیا پروا نمی‌کنید (شعراء/۱۷۷)؟ شعیب را تکذیب کردند. زلزله آنان را فرو گرفت و بامدادان در خانه‌های خود از پا درآمدند (عنکبوت/۳۷). او را تکذیب کردند و عذابِ روز آتشبار آنان را فرو گرفت. به راستی آن عذابِ روز بزرگ بود (شعراء/۱۸۹). کسانی که شعیب را تکذیب کرده بودند، چنان شدند که گویی هرگز در آن [سرزمین] نبوده‌اند. آنان که شعیب را تکذیب کرده بودند، همان زیانکاران بودند (اعراف/۹۲).
خداوند به موسی فرمود: به سوی قوم ستمکار، قوم فرعون، برو. آیا پروا نمی‌کنند؟ … موسی گفت: پروردگارا، می‌ترسم مرا تکذیب کنند (شعراء/۱۰-۱۲). برادرم هارون از من خوش زبان‌تر است. پس او را کمک‌کار من ساز تا مرا تصدیق کند. می‌ترسم مرا تکذیب کنند (قصص/۳۴). موسی و هارون به فرعون گفتند: در حقیقت به ما وحی شده است که عذاب بر کسی است که [حق را] تکذیب کند و روی گرداند (طه/۴۸). موسی تکذیب شد (حج/۴۴). فرعون پیامبران را تکذیب کرد (ص/۱۲؛ ق/۱۴،۱۳). فرعون و سران او موسی و هارون را تکذیب کردند پس از هلاک‌شدگان گشتند (مومنون/۴۸). هر بار پیامبری برای بنی‌اسرائیل، چیزی بر خلاف دلخواه آنان می‌آورد، گروهی را تکذیب میکردند و گروهی را می‌کشتند (بقره/۸۷؛ مائده/۷۰). پنداشتند کیفری در کار نیست پس کور و کر شدند سپس خدا توبۀ آنان را پذیرفت. باز دوباره بسیاری از آنان کور و کر شدند و خدا به آنچه انجام می‌دهند، بینا است (مائده/۷۱).
اصحاب رس پیامبران را تکذیب کردند (ق/۱۴،۱۲؛ فرقان/۳۸). قوم تُبَّع پبامبران را تکذیب کردند (ق/۱۴).
قوم الیاس او را تکذیب کردند و قطعاً آنها [در آتش] احضار خواهند شد (صافّات/۱۲۷).
اصحاب قریه فرستادگان را تکذیب کردند و خدا با سومین [فرستاده] آنان را پشتیبانی کرد. پس فرستادگان گفتند: ما به سوی شما به پیامبری فرستاده شده‌ایم. آنان گفتند: شما جز بشری مانند ما نیستید و [خدای] رحمان چیزی نفرستاده است و شما جز دروغ نمی‌گویید. گفتند: پروردگار ما می‌داند که ما واقعاً به سوی شما فرستاده شده‌ایم (یس/۱۴-۱۶). خداوند شهری را مَثل می‌زند که امنیت، آرامش و رزقی فراوان داشت … فرستاده‌ای از خود آنان برایشان آمد امّا آنان او را تکذیب کردند. پس در حالی که ظالم بودند، عذاب آنان را فرو گرفت (نحل/۱۱۲-۱۱۳).
اگر تو را تکذیب کردند قطعاً پیش از تو فرستادگانی تکذیب شدند (فاطر/۴؛ انعام/۳۴). پس اگر تو را تکذیب کردند، بدان، پیامبرانی هم که پیش از تو دلایل روشن، نوشته‌ها و کتاب روشن آورده بودند، تکذیب شدند (آل‌عمران/۱۸۴). ولی بر آنچه تکذیب شدند و آزار دیدند، صبر کردند تا یاری ما به آنان رسید (انعام/۳۴). اگر تو را تکذیب کردند، قطعاً کسانی که پیش از این مشرکان بودند، به تکذیب پیامبران پرداختند. پیامبرانشان دلایل آشکار، نوشته‌ها و کتاب روشن برای آنان آوردند. آنگاه کسانی را که کافر شدند، گرفتار کردم (فاطر/۲۵-۲۶). کسانی که پیش از اینان بودند، به تکذیب پرداختند در حالی که اینان به ده یک آنچه به ایشان داده بودیم، نرسیده‌اند. پس پیامبران را تکذیب کردند. پس [بنگرند] چگونه بود کیفر من (سبأ/۴۵)؟ کسانی که پیش از آنان بودند همین گونه [پیامبرانشان را] تکذیب کردند (یونس/۳۹؛ ملک/۱۸) پس عذاب من چگونه بود (ملک/۱۸)؟ پیش از آنان قوم نوح (غافر/۵؛ قمر/۹) و گروههای پس از نوح به تکذیب پرداختند و هر امتی آهنگ فرستاده خود را کردند تا او را بگیرند و به [وسیله] باطل جدال نمودند تا حقیقت را پایمال کنند. پس آنان را فرو گرفتم. کیفر من چگونه بود (غافر/۵)؟ پیش از اینان [مشرکان] قوم نوح، اصحاب رس، ثمود، قوم ابراهیم، عاد، فرعون، قوم لوط، اهل مدین، اصحاب ایکه و قوم تبع تکذیب کردند و موسی نیز تکذیب شد. آنان همگی پیامبران را تکذیب کردند (حج/۴۲-۴۴؛ ص/۱۲-۱۴؛ ق/۱۲-۱۴). در نتیجه تهدید من بر آنان واجب آمد (ص/۱۲-۱۴؛ ق/۱۲-۱۴). پس کافران را مهلت دادم. سپس گریبان آنها را گرفتم. پس بنگر عقوبت من چگونه بود (حج/۴۴). اگر تو را تکذیب کردند، بگو کردار من از آنِ من است و کردار شما از آنِ شماست، شما از آنچه من انجام می‌دهم، بیزارید و من از آنچه شما انجام می‌دهید، بیزارم (یونس/۴۱). اگر تو را تکذیب کردند، بگو، پروردگار شما دارای رحمتی گسترده است و [با این حال] عذاب، از گروه مجرمان بازگردانده نخواهد شد.کسانی که شرک ورزیدند، خواهند گفت: اگر خدا می‌خواست ما و پدرانمان شرک نمی‌ورزیدیم و چیزی را حرام نمی‌کردیم. کسانی که پیش از اینان بودند همین گونه تکذیب کردند تا عقوبت ما را چشیدند (انعام/۱۴۷-۱۴۸). از تکذیب‌کنندگان فرمان نبر. آنان که دوست دارند سازش کنی تا سازش کنند (قلم/۸-۹). مرا با تکذیب‌کنندگان صاحب نعمت واگذار و آنان را اندکی مهلت ده که البته نزد ماست آتشی برافروخته، طعامی گلوگیر و عذابی دردناک (مزمّل/۱۱، ۱۲-۱۳). به یقین می‌دانیم آنچه می‌گویند، تو را غمگین می‌کند. در واقع آنان تو را تکذیب نمی‌کنند، بلکه این ستمکاران آیات خدا را انکار می‌کنند (انعام/۳۳).
هر گاه کسانی را که به پروردگار خود کافر شده‌اند، به دوزخ می‌اندازند، … نگهبانان دوزخ از آنان می‌پرسند: آیا هشداردهنده‌ای نزد شما نیامد؟ می‌گویند: چرا، هشدار دهنده‌ای به سوی ما آمد ولی تکذیب کردیم و گفتیم: خدا چیزی نفرستاده است. شما جز در گمراهی بزرگی نیستید. گویند: اگر می‌شنیدیم یا تعقّل می‌کردیم، در دوزخیان نبودیم. آنگاه به گناه خود اعتراف می‌کنند پس لعنت خدا بر دوزخیان باد (ملک/۶-۱۱).
تکذیب- کتاب، خداوند به پیامبر می‌فرماید: بگو، من از جانب پروردگارم دلیل آشکاری دارم و شما آن را تکذیب کردید (انعام/۵۷). ما به راستی می‌دانیم که برخی از شما تکذیب‌کنندۀ [قران] هستند (حاقّه/۴۹). قوم تو آن را تکذیب کردند، در حالی که آن بر حقّ است (انعام/۶۶). چون بر کافران قرآن خوانده‌شود، به سجده در نمی‌آیند بلکه کافران تکذیب می‌کنند (انشقاق/۲۱-۲۲). مشرکان می‌گویند: آن را پیامبر خود بافته است. … آنان چیزی را تکذیب کردند که به علم آن احاطه نداشتند و هنوز تأویل آن بر ایشان نیامده است (یونس/۳۸-۳۹). آیا نصیب خود را [از قرآن] این قرار می‌دهید که آن را تکذیب کنید (واقعه/۸۲)؟ پس مرا با کسانی که این گفتار [قرآن] را تکذیب می‌کنند، واگذار. به تدریج آنان را به گونه‌ای که در نیابند، خواهیم گرفت. به آنان مهلت می‌دهم. زیرا تدبیر من استوار است (قلم/۴۴-۴۵).
کسانی که در آیات خدا مجادله می‌کنند، همان کسانی که کتاب و آنچه را که فرستادگانِ خود را به آن فرستاده‌ایم، تکذیب کرده‌اند، به زودی خواهند دانست، آنگاه که غل‌ها در گردن‌هایشان باشد و با زنجیرها در میان آب جوشان کشانیده می‌شوند و آنگاه در آتش سوزانده شوند. آنگاه به آنان گفته می‌شود: آن شریکانی که در برابر من می‌پنداشتید، کجا هستند؟ می‌گویند: آنها از چشم ما ناپدید شدند. بلکه قبلاً هم ما چیزی را نمی‌پرستیدیم. این‌گونه خدا کافران را گمراه می‌گذارد. این بدان سبب است که در زمین به ناروا شادی و سرمستی می‌کردید. به آن سبب که سخت به خود می‌نازیدید، از درهای دوزخ داخل شوید. در آن جاودان بمانید و جایگاه سرکشان چه بد است (غافر/۶۹-۷۶).
تکذیب- آیات، کسانی که آیات خدا را تکذیب کردند کر و لالند و در تاریکی‌ها هستند (انعام/۳۹). خداوند می‌فرماید: چیزی ما را از فرستادن آیات باز نداشت جز آن‌که پیشینیان آنها را تکذیب کردند (اسراء/۵۹).
کیست ستمکارتر از آن که آیات خدا را تکذیب کند و از آنها روی گرداند (انعام/۱۵۷) ؟
کیست ستمکارتر از آن که بر خدا دروغ بندد یا آیات او را تکذیب کند (انعام/۲۱؛ اعراف/۳۷؛ یونس/۱۷)؟ اینان کسانی هستند که نصیبشان از آنچه مقرر شده به آنان خواهد رسید تا آنگاه که فرشتگان ما به سراغشان بیایند تا جانشان را بستانند، می‌گویند: آنچه غیر از خدا می‌خواندید کجایند؟ می‌گویند: از [چشم] ما ناپدید شدند و بر ضدّ خود گواهی می‌دهند که آنان کافر بودند. [خدا] می‌فرماید: در میان امّت‌هایی از جن و انس که پیش از شما بودند، وارد آتش شوید (اعراف/۳۷-۳۸). به راستی مجرمان (یونس/۱۷) و ستمکاران رستگار نمی‌شوند (انعام/۲۱).
فرجام کسانی که بدی کردند، بدی است. چرا که آیات خدا را تکذیب کردند و آنها را به ریشخند گرفتند (روم/۱۰). کسانی که آیات خدا را تکذیب میکردند به تدریج از جایی که نمی‌دانند، گرفتارشان خواهیم کرد. به آنان مهلت می‌دهم زیرا تدبیر من استوار است (اعراف/۱۸۲-۱۸۳). اعمال کسانی که آیات ما و دیدار آخرت را تکذیب کردند، تباه شده است. آیا جز در برابر آنچه میکردند، کیفر می‌بینند (اعراف/۱۴۷)؟
به زودی آنان را که در زمین به ناحق تکبّر می‌ورزیدند از آیات خود، رویگردان سازم. به طوری که هر نشانه‌ای را ببینند به آن ایمان نیاورند. اگر راه درست را ببینند، آن را برنگزینند و اگر راه گمراهی را ببینند، آن را راه خود قرار دهند. این به آن سبب است که آیات ما را تکذیب کرده و غفلت ورزیدند (اعراف/۱۴۶). مَثَل آنان که آیات خداوند را تکذیب می‌کنند، چون مَثَل سگ است که اگر بر آن حمله‌ور شوی، زبان از کام برآورد و اگر آن را رها کنی نیز زبان از کام برآورد. چه زشت است داستان گروهی که آیات خدا را تکذیب و به خود ستم می‌نمودند (اعراف/۱۷۶-۱۷۷). مَثَل کسانی که به تورات مکلّف شدند، آنگاه آن را به کار نبستند، چون مَثَل درازگوشی است که کتاب‌‌هایی را بر پشت می‌کشد. چه زشت است وصف آن قومی که آیات خدا را تکذیب کردند و خدا مردم ستمگر را راه نمی‌نماید (جمعه/۵).
خدا نوح را در برابر مردمی که آیات او را تکذیب کرده بودند، پیروزی بخشید. چرا که انان مردم بدی بودند پس همۀ انان را غرق کرد (انبیاء/۷۷). آنگاه پس از نوح رسولانی را به سوی قوم آنان برانگیخت. رسولان دلایل آشکار برای آنان آوردند ولی آنان بر آن نبودند که به چیزی که قبلاً تکذیب کرده بودند، ایمان بیاورند. این گونه ما بر دل‌های تجاوزکاران مهر می‌نهیم (یونس/۷۴).
خدا هود و کسانی که با او بودند را به رحمتی از خود رهانید و آنان را که آیات او را تکذیب میکردند و مومن نبودند، ریشه‌کن کرد (اعراف/۷۲).
خدا به موسی و هارون فرمود: هر دو به سوی قومی که آیات ما را تکذیب کردند، بروید … (فرقان/۳۶). موسی معجزۀ بزرگ خود را به او نشان داد. اما تکذیب کرد و سرپیچی نمود (نازعات/۲۰-۲۱). در حقیقت همۀ آیات خود را به فرعون نشان دادیم ولی تکذیب کرد و نپذیرفت (طه/۵۶). فرعونیان همۀ آیات ما را تکذیب کردند تا چون شکست‌ناپذیر مقتدر آنان را گرفتیم (قمر/۴۲). پس از آنان انتقام گرفتیم و در دریا غرقشان کردیم زیرا آیات ما را تکذیب میکردند و از آن غافل بودند (اعراف/۱۳۶).
از کسانی که آیات ما را تکذیب میکردند، نباش زیرا از زیانکاران خواهی بود (یونس/۹۵). هوس‌های کسانی که آیات ما را تکدیب کردند … پیروی نکن (انعام/۱۵۰). آیا چه می‌پنداری که اگر آن بازدارندۀ از نماز، تکذیب کند و روی گرداند؟ آیا ندانسته که خدا می‌بیند (علق/۹،۱۳-۱۴)؟
هیچ تذکر تازه‌ای از جانب [خدای] رحمن برای مشرکان نمی‌آید مگر این‌که از آن رویگردان می‌شوند. آنان آیات خدا را تکذیب کردند و به زودی خبر آنچه به آن ریشخند میکردند به آنان خواهد رسید (شعراء/۵-۶). اگر نشانه‌ای ببینند روی برمی‌تابند و می‌گویند سحری همیشگی است. آنان به تکذیب پرداختند و هوس‌های خود را دنبال کردند (قمر/۲-۳).
کافران به شیوۀ فرعونیان و کسانی که پیش از آنان بودند آیات ما را تکذیب کردند. همۀ آنان ستمکار بودند (آل‌عمران/۱۱؛ انفال/۵۴). هنگام عذاب به کافران گوید: آری، نشانه‌های من بر تو آمد و آنها را تکذیب کردی و تکبّر ورزیدی و از کافران شدی (زمر/۵۹).
آن روز از هر امّتی گروهی از کسانی را که آیات ما را تکذیب کرده‌اند، محشور می‌گردانیم پس آنان نگاه داشته می‌شوند تا به هم بپیوندند تا چون [همه] بیایند، خدا می‌فرماید: آیا آیات مرا تکذیب می‌کردید و حال آن‌که بر آن احاطۀ علمی نداشتید؟ [در طول حیات] چه می‌کردید؟ برای ستمی که ورزیدند، حکم [عذاب] بر آنان مقرر شد و از این رو نمی‌توانند سخنی بگویند (نمل/۸۳-۸۵).
به آنان که آیات ما را تکذیب کردند به سزای آن‌که نافرمانی کردند، عذاب خواهد رسید (انعام/۴۹). برای آنان که کفر ورزیده و آیات ما را تکذیب کردند، عذابی خفّت‌آور خواهد بود (حج/۵۷). آنان که کافر شدند و آیات ما و دیدار آخرت را تکذیب کردند، در عذاب حاضر آیند (روم/۱۶). کسانی که کفر ورزیدند و آیات ما را تکذیب کردند، همدم آتش (مائده/۸۶،۱۰؛ حدید/۱۹) و اهل آتش هستند و در آن جاودان خواهند ماند (بقره/۳۹؛ اعراف/۳۶؛ تغابن/۱۰) و چه بد سرانجامی است (تغابن/۱۰). کسانی که آیات ما را تکذیب کردند و از پذیرفتن آن تکبّر ورزیدند، درهای آسمان را برای آنان نمی‌گشایند. به بهشت در نمی‌آیند مگر آن‌که شتر در سوراخ سوزن داخل شود. این‌گونه بزهکاران را کیفر می‌دهیم. برای آنان از دوزخ بستری است. بر فراز سر آنان پوشش‌هایی است. این گونه ستمکاران را کیفر می‌دهیم (اعراف/۴۰-۴۱).
جهنّم بازگشتگاهی برای سرکشان است. سالیانی دراز در آن خواهند ماند. در آنجا نه چیز خنکی می‌چشند و نه نوشیدنی. مگر آب داغ و خونابه‌ای بد بو. جزایی است موافق [کردار آنان]. زیرا آنان حسابی را امید نداشتند و آیات ما را سخت تکذیب میکردند. ما همه چیز را در نوشته‌ای برشمردیم. پس بچشید که جز بر عذاب شما نمی‌افزاییم (نبأ/۲۱-۳۰). هنگامی که منکران بر آتش عرضه شوند، می‌گویند: کاش بازگردانده می‌شدیم و دیگر آیات پروردگارمان را تکذیب نمی‌کردیم و از مومنان می‌شدیم (انعام/۲۷).
آن روز به کسانی که ترازوی اعمال آنان سبک باشد، گفته می‌شود، آیا آیات من بر شما خوانده نمی‌شد و آن را تکذیب می‌کردید؟ آنان می‌گویند: پروردگارا، بدبختی ما بر ما چیره شد. ما مردمی گمراه بودیم. پروردگارا، ما را از این آتش بیرون آور. پس اگر [باز هم به بدی] بازگشتیم در آن صورت ستمگر خواهیم بود. خدا می‌فرماید: در آن [دوزخ] گم شوید و با من سخن نگویید (مومنون/۱۰۳،۱۰۵-۱۰۸).
تکذیب- قیامت، خداوند شما را آفرید. درست اندام کرد و متعادل ساخت و تو را به هر شکل که خواست درآورد. با این همه، شما روز جزا را تکذیب می‌کنید (انفطار/۷-۹). چه چیز تو را بعد از این [دانستن حقانیّت پاداش و کیفر] به تکذیب روز جزا وامی‌دارد (تین/۵-۷)؟ کسی که روز جزا را تکذیب می‌کند، همان کس است که یتیم را به سختی می‌راند و بر غذا دادن به بینوا ترغیب نمی‌کند (ماعون/۱-۳).
کافران رستاخیز را تکذیب کردند و خدا برای هر که رستاخیز را تکذیب کند، آتش سوزان آماده کرده است (فرقان/۱۱). قوم ثمود و عاد آن حادثۀ کوبنده [قیامت] را تکذیب کردند. اما ثمود به سزای سرکشی به هلاکت رسیدند و عاد با تندبادی توفنده و سرکش هلاک شدند (حاقّه/۴-۶). اَشرافِ کافرِ قومی که پس از نوح آمدند، دیدار آخرت را تکذیب کردند (مومنون/۳۳). آن کس که بخل ورزید و اظهار بی‌نیازی کرد و [پاداش] نیکوتر را تکذیب کرد به زودی خدا او را در راه دشوار قرار می‌دهد و چون هلاک شود دیگر دارایی‌اش برای او سودی نخواهد داشت (لیل/۸-۱۱).
ای گمراهان تکذیب‌کننده، در آن روز قطعاً از درختی می‌خورید که از زقّوم است و شکم‌‌ها را از آن پر می‌کنید. روی آن از آب داغ می‌نوشید. چون نوشیدن شتران تشنه. این است پذیرایی آنان در روز جزا (واقعه/۵۱-۵۶). اگر مُحتَضَر، از تکذیب‌کنندگان گمراه باشد، پس با آب جوشان پذیرایی خواهد شد و در جهنم خواهد سوخت (واقعه/۹۲- ۹۴). جز بدبخت‌ترین مردم به آتشی که زبانه می‌کشد، وارد نمی‌شود. همان که تکذیب کرد و روی گرداند (لیل/۱۵-۱۶).
به گناهکاران گویند، این است همان روزی که آن را تکذیب می‌کردید (صافّات/۲۱). در آن روز وای بر تکذیب‌کنندگان. همانان که روز جزا را تکذیب می‌کنند و جز هر تجاوزکار گناه‌پیشه آن را تکذیب نمی‌کند. [همان که] چون آیات خدا بر او خوانده شود، می‌گوید: افسانه‌های پیشینیان است. چنین نیست. بلکه آنچه مرتکب می‌شدند، بر دل‌های آنها زنگار نشانده است. قطعاً در آن روز از پروردگار خود محجوب خواهند بود. سپس حتماً به آتش جهنّم در می‌آیند. [به آنان] گفته می‌شود: این است آنچه شما آن را تکذیب می‌کردید (مطفّفین/۱۰-۱۷). آن روز، وای بر تکذیب‌کنندگان [قیامت] (مرسلات/۱۵، ۱۹، ۲۴، ۲۸، ۴۵، ۴۷). به تکذیب‌کنندگان گفته می‌شود: بروید به سوی همان چیزی که آن را تکذیب می‌کردید. بروید به سوی دود سه شاخه. نه سایه‌دار است و نه از شعلۀ [آتش] حفاظت می‌کند. [دوزخ] چون کاخی شراره می‌افکند. گویی شترانی زرد رنگ هستند. در آن روز، وای بر تکذیب‌کنندگان. این روزی است که سخن نمی‌گویند و به آنان اجازۀ عذرخواهی داده نمی‌شود. در آن روز، وای بر تکذیب کنندگان. این است روز جدا سازی که شما و پیشینیان را گرد می‌آوریم. پس اگر نیرنگی دارید، دربارۀ من به کار گیرید. در آن روز وای بر تکذیب کنندگان (مرسلات/۲۹-۴۰). چون به آنان گفته شود رکوع کنید، آنان رکوع نمی‌کنند. آن روز وای بر تکذیب کنندگان. پس به کدامین سخن پس از آن [قرآن] ایمان می‌آورند (مرسلات/۴۸-۵۰)؟ پس در آن روز وای بر تکذیب‌کنندگان. همانان که به بیهوده‌گویی سرگرمند. در آن روز که آنان به سوی آتش می‌کشانند، به آنان می‌گویند: این همان آتشی است که آن را تکذیب می‌کردید. پس آیا این افسون است یا شما نمی‌بینید؟ به آن درآیید. پس صبر کنید یا نکنید بر شما یکسان است. تنها به آنچه می‌کردید، مجازات می‌بینید (طور/۱۱-۱۶).
برای هر که رستاخیز را تکذیب کند، آتش افروخته آماده کرده‌ایم. هنگامی که دوزخ آنها را از فاصله‌ای دور ببیند خشم و خروشی هولناک از آن می‌شنوند و چون آنها را در جای تنگی از آن، زنجیر شده بیندازند، فریاد واویلا سر دهند. به آنان گفته می‌شود: امروز نه یک‌بار بلکه بسیار واویلا بگویید (فرقان/۱۱-۱۴). این همان جهنّمی است که مجرمان آن را تکذیب میکردند. آنان میان آن [دوزخ] و آب جوشان سرگردانند (الرّحمن/۴۳-۴۴). به ستمکاران و نافرمانان می‌گویند: بچشید عذابی که آن را تکذیب می‌کردید (سبأ/۴۲؛ سجده/۲۰).
اصحاب یمین از گناهکاران می‌پرسند: چه چیز شما را به دوزخ درآورد؟ گویند: از نمازگزاران نبودیم. به مستمند غذا نمی‌دادیم و با باطل‌گرایان در باطل فرو می‌رفتیم.روز جزا را تکذیب می‌کردیم تا مرگ به سراغ ما آمد پس دیگر شفاعت شفاعتگری برای آنها سودی ندارد (مدثّر/۴۰-۴۸).
آنگاه که ناگهان قیامت بر کسانی که دیدار خدا را تکذیب کردند برسد، می‌گویند: ای دریغ بر ما، بر آنچه دربارۀ آن کوتاهی کردیم. آنها بار سنگین گناهان خود را به دوش می‌کشند. چه بد است باری که می‌کشند (انعام/۳۱).
آن روز خداوند به پرستندگان می‌فرماید: قطعاً [خدایانتان] در آنچه می‌گویید، شما را تکذیب کردند. پس نه می‌توانید [عذاب را] از خود دفع کنید و نه [خود را] یاری نمایید (فرقان/۱۹).
کفر، ستمکار، منکر شدن