، خوردن، این مفهوم از مادة «ا ک ل» ۹۴ بار، «ط ع م» ۳۰ بار، «ش ر ب» ۳۸ بار، «س ق ی» ۲۲ بار و «ذ و ق» ۳ بار و واژة غَداء و اقوات هر کدام ۱ بار آمده است.
چکیده: خدا خوراک‌دهنده است. او از آسمان، زمین و دریا خوراک می‌دهد و برای خوردنی‌ها احکام و دستوراتی را بیان می‌کند. او می‌فرماید: از فضل من روزی بجویید. بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید و سپاسگزاری کنید. خداوند انسان‌ها را با تنگ و فراخ کردن روزی می‌آزماید.
در حقیقت خداست که بسیار روزی‌بخشِ توانمند و استوار است (ذاریات/۵۸). خداوند بر روي زمين كوه‌هايي استوار پديد آورد. در آن خير فراوان نهاد و در چهار هنگام روزی‌های آن را، به اندازة نياز خواهندگان مقدّر نمود (فصّلت/۱۰،۹).او طعام مي‌‌دهد و طعام داده نمي‌شود (انعام/۱۴) و می‌فرماید: از جن و انس روزي نمي‌خواهم و نمی‌خواهم مرا خوراك دهند (ذاریات/۵۷). ای فرزندان آدم، بخورید، بیاشامید و اسراف نکنید (اعراف/۳۱). ای مومنان، از چیزهای پاکیزه‌ای که روزی شما کرده‌ایم، بخورید (بقره/۱۷۲؛ طه/۸۱). در آن، از حدود تجاوز نکنید زيرا خشم من بر شما فرود آید (طه/۸۱). خدا را سپاس گزارید، اگر تنها او را می‌پرستید (بقره/۱۷۲؛ نحل/۱۱۴).
انسان بايد به طعام خود بنگرد (عبس/۲۴). از آنچه در زمین حلال و پاکیزه است، بخورید (بقره/۱۶۸). از آنچه خدا روزی شما کرده است، بخورید (انعام/۱۴۲) و از گام‌های شیطان پیروی نکنید (بقره/۱۶۸؛ انعام/۱۴۲). از آنچه خدا روزی شما کرده حلال و پاکیزه بخورید (مائده/۸۸؛ نحل/۱۱۴) و از خدایی که به او ایمان دارید، پروا کنید (مائده/۸۸). نعمت خدا را سپاس گزارید اگر تنها او را می‌پرستید (نحل/۱۱۴). اوست خدایی که زمین را برای شما رام کرد پس در كرانه‌هاي آن رهسپار شوید و از روزی او بخورید (ملک/۱۵).
خدا از آسمان آبی فرود آورد که [آب] آشامیدنی شماست (نحل/۱۰). می‌فرماید: به شما آبی گوارا نوشاندیم (مرسلات/۲۷). آیا به آبی که می‌نوشید، توجه كرده‌ايد؟ اگر بخواهم آن را تلخ می‌گردانم پس چرا شکر نمی‌گزارید (واقعه/۷۰،۶۸)؟ از آسمان آبی پاک‌کننده نازل کردیم تا … آن را به آفریده‌های خود از دام‌ها و انسان‌های بسیار بنوشانیم (فرقان/۴۸-۴۹). پس شما را به آب سیراب نمودیم و شما خزانه‌دار آن نیستید (حجر/۲۲). خدا از آسمان آبی فرو می‌ریزد پس با آن روییدنی‌های زمین از آنچه مردم و دام‌ها می‌خورند، درآمیخت [و رویید] (یونس/۲۴).
زمین مرده براي مردم نشانه‌ای است كه آن را زنده كرديم. دانه از آن بیرون آورديم كه از آن می‌خورند. در آن باغ‌هایی از درختان خرما و تاک قرار دادیم و چشمه‌ها روان کردیم تا از میوۀ آن و از آنچه دست پروردة آنان است، بخورند. آیا باز هم سپاس نمی‌گزارند (یس/۳۳-۳۵)؟ در باغ‌هایی که خدا پدید آورده است برای شما میوههای فراوان است و از آنها می‌خورید (مومنون/۱۹). از میوة باغ‌هایی که خدا آفریده است، چون بار آورد، بخورید و حق [مستمندان] را از آن، در روز برداشت بدهید و اسراف نکنید زيرا خدا اسراف‌کاران را دوست ندارد (انعام/۱۴۱). از گیاهان گوناگون بخورید و دام‌های خود را بچرانید که در آن برای خردمندان نشانه‌هایی است (طه/۵۴،۵۳).
خدا همان است که چارپایان را برای شما پدید آورد تا … و از گوشت برخی از آنها بخورید (غافر/۷۹). از دام‌ها می‌خورید (نحل/۵؛ یس/۷۲) و از آنها سودها و نوشیدنی‌ها دارید. پس چرا شکرگزار نیستید (یس/۷۳)؟ از آنچه در شکم آنها است شیری ناب در میان سرگین و خون به شما می‌نوشانیم (مومنون/۲۱؛ نحل/۶۶) که برای نوشندگان گوارا است (نحل/۶۶) و برای شما سودهای فراوان است و از آنها می‌خورید (مومنون/۲۱).
خداست که دریا را برای شما رام کرد تا گوشتی تازه از آن بخورید … و از فضل خدا بجویید باشد که سپاسگزاری کنید (نحل/۱۴). از دو دریای شیرین و شورِ تلخ‌مزه، گوشتی تازه می‌خورید (فاطر/۱۲). پروردگار به زنبور عسل وحی کرد که از همة میوه‌ها بخور و راه‌های پروردگار خود را مطیعانه بپیمای. از شکم آنان شربتی با رنگ‌های گوناگون بیرون می‌آید و در آن شفایی برای مردم است (نحل/۶۸،۶۹).
از طور سینا درختی برمی‌آید که روغن و نان خورشی برای خورندگان است (مومنون/۲۰).
نیکان با وجود دوست داشتنِ خوراک، آن را به مسکین، یتیم و اسیر می‌دهند (انسان/۸).
هنگامی که خدا انسان را بیازماید و روزی او را تنگ کند، می‌گوید: پروردگار، مرا خوار کرده است. چنین نیست. بلکه شما یتیمان را گرامی نمی‌دارید و همدیگر را بر خوراک دادن بینوا ترغیب نمی‌کنید و میراث [ضعیفان] را یکجا می‌خورید (فجر/۱۶-۱۹). اگر [جن و انس] در راه راست پایداری می‌کردند قطعاً به آنان آب گوارایی می‌نوشانديم تا به این وسیله آنان را در این نعمت بیازمایم (جن/۱۷،۱۶).
خدا پیامبران را کالبدی که غذا نخورند، قرار نداده بود (انبیاء/۷،۸). آنان غذا می‌خوردند و در بازارها راه می‌رفتند (فرقان/۲۰). خداوند به آنان می‌فرماید: از چیزهای پاکیزه بخورید و کار شایسته کنید (مومنون/۵۱). او به پیامبر می‌فرماید: بگو، در آنچه به من وحی شده است، چیزی نمی‌یابم که بر خورنده‌ای که آن را می‌خورد، حرام باشد (انعام/۱۴۵) مگر مردار، خون ریخته، گوشت خوک که پلید است و آنچه به نام غیر خدا ذبح شود (بقره/۱۷۳؛ مائده/۳؛ انعام/۱۴۵؛ نحل/۱۱۵) و آنچه با خفگی يا با ضربه يا افتادن از بلندی يا با شاخ زدن حیوانِ دیگر بميرد و آنچه نیم‌خوردة درندگان است، مگر اين‌كه زنده باشد و خود آن را ذبح کرده‌اید و یا آنچه بر روی سنگ‌های مقدس برای بت‌ها قربانی شود و آنچه با تیرهای بخت‌آزمایی قسمت کنید (مائده/۳). اما هر کس دچار گرسنگی شود (مائده/۳) و هر کس ناگزیر از خوردن [حرام] شود بدون آن‌که سرکش، زیاده‌خواه و متجاوز باشد، گناهی بر او نیست (بقره/۱۷۳؛ مائده/۳؛ انعام/۱۴۵؛ نحل/۱۱۵).
از تو می‌پرسند چه چیزی بر آنان حلال است؟ بگو، چیزهای پاکیزه بر شما حلال گردیده است (مائده/۴،۵) و [نیز صید] حیوانات شکارگر که شما به عنوان مربّیان شکاری از آنچه خدا به شما آموخته به آنها یاد داده‌اید. پس از آنچه حیوانات شکاری برای شما گرفته و نگاه داشته‌اند، بخورید و نام خدا را بر آن ببرید (مائده/۴). اگر به آیات خدا ایمان دارید از آنچه [هنگام ذبح] نام خدا بر آن برده شده است، بخورید. شما را چه شده که از آنچه نام خدا بر آن برده شده است، نمی‌خورید؟ با این‌که خدا آنچه را بر شما حرام کرده است، جز آنچه به آن ناچار شوید را برای شما بیان کرده است (انعام/۱۱۸-۱۱۹). از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید چرا که آن قطعاً نافرمانی است (انعام/۱۲۱). آنان که ایمان آورده و کار شایسته کرده‌اند در آنچه [از حرام قبلاً] خورده‌اند بر آنان گناهی نیست اگر تقوا پیشه کنند و ایمان آورند و کارهای شایسته کنند و سپس تقوا پیشه کنند و ایمان آورند آنگاه تقوا پیشه کنند و نیکی کنند (مائده/۹۳). از گوشت حیوانات قربانی که نام خدا برآن برده شده، بخورید و به فقیرِ سائل، فقیر خویشتن‌دار و درماندة مسکین بدهید (حج/۳۶،۲۸). صید دریا و طعام آن بر شما حلال شده است تا برای شما و مسافران بهره‌ای باشد ولی صید بیابان مادام که محرم باشید بر شما حرام گردیده است (مائده/۹۶). بر نابینا، لنگ، بیمار و بر شما گناهی نیست که از خانه‌های خود، خانه‌های پدران، مادران، برادران، خواهران، عمه‌ها، عموها، دایی‌ها، خاله‌ها، دوستان و آن خانه‌هایی که کلید آن را در اختیار دارید بخورید. بر شما گناهی نیست که با هم یا پراکنده غذا بخورید (نور/۶۱). طعام اهل‌ِکتاب برای شما حلال و طعام شما بر آنان حلال است (مائده/۵). در شب‌های روزه بخورید و بیاشامید تا رشتة سپید صبح از رشتة سیاه شب بر شما آشکار گردد. سپس روزه را تا شب به پایان رسانید (بقره/۱۸۷،۱۸۳).
اموالتان را میان خود به ناروا نخورید مگر داد و ستدی با رضایت خودتان باشد (نساء/۲۹). اموال خود را میان خود به ناروا نخورید و آن را [به عنوان رشوه] به قضات ندهید تا بخشی از اموال مردم را به گناه بخورید در حالی که خود می‌دانید (بقره۱۸۸). از آنچه غنیمت گرفته‌ايد، بخوريد كه حلال و پاکیزه است (انفال/۶۹). اگر زنان چيزي از مهریة خود را با رضایت خاطر به شما بخشیدند، حلال و گوارا بخورید (نساء/۴). اموال یتیمان را همراه با اموال خود نخورید که این گناهی بزرگ است (نساء/۲). مال آنها را از بيم آن‌كه بزرگ شوند [و آن را پس بگيرند] به سرعت و اسراف نخورید. هر کس بی‌نیاز باشد، خودداری کند و هر که نیازمند باشد، مطابق عرف بخورد (نساء/۶). آنان که اموال یتیمان را به ستم می‌خورند، جز این نیست که شکم خود را از آتش پر می‌کنند و به زودی در آتشِ برافروخته درمی‌آیند (نساء/۱۰). از یکدیگر غیبت نکنید. آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مردة خود را بخورد؟ از آن کراهت دارید (حجرات/۱۲).
تغذیه- اقوام، خداوند به آدم و همسر او فرمود: در این باغ از هر كجا می‌خواهید، فراوان بخورید ولی به این درخت نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید شد (بقره/۳۵؛ اعراف/۱۹). شیطان آن دو را وسوسه کرد و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت منع نکرد جز برای آن‌که [مبادا] دو فرشته شوید یا جاودانه گردید (اعراف/۲۰). آن دو را با فریب به سقوط کشانید (اعراف/۲۲). چون از آن درخت خوردند، شرمگاه‌هایشان بر آنان آشکار شد (اعراف/۲۲؛ طه/۱۲۱). این‌گونه آدم به پروردگار خود عصیان ورزید و بیراهه رفت (طه/۱۲۱).
اشرافِ کافرِ قومی که پس از نوح آمدند [دربارة پیامبر خود] گفتند: این مرد جز بشری مانند شما نیست. از آنچه می‌خورید، می‌خورد و از آنچه می‌نوشید، می‌نوشد (مومنون/۳۳).
صالح به قوم خود گفت: این شتر را در زمین رها کنید تا بخورد (اعراف/۷۳؛ هود/۶۴). نوبتی از آب برای اوست و يك روز معیّن حق شماست (شعراء/۱۵۵؛ قمر/۲۸). مبادا ماده شتر خدا و نوبت آب خوردن او را [حرمت ننهید] (شمس/۱۳).
ابراهیم گفت: همة بت‌ها، دشمن من هستند مگر پروردگار جهانیان. همان کس که به من خوراک می‌دهد و سیرابم می‌کند (شعراء/۷۹،۷۷). او رو به بت‌ها آورد و گفت: چرا چیزی نمی‌خورید (صافّات/۹۱)؟ ابراهيم گوساله‌ای فربه نزد مهمانان خود برد و گفت: آیا غذا نمی‌خورید (ذاریات/۲۶،۲۷)؟
یعقوب به فرزندان خود گفت: می‌ترسم از او [یوسف] غافل شوید و گرگ او را بخورد. گفتند: اگر گرگ او را بخورد با این‌که ما نیرومند هستیم، در آن صورت ما زیانکار هستیم. شبانگاه گریان نزد پدر آمدند و گفتند: … گرگ یوسف را خورد (یوسف/۱۷،۱۴،۱۳). یکی از دو هم‌بندِ زندانی یوسف گفت: در خواب دیدم که [انگور برای] شراب می‌فشارم و دیگری گفت: من در خواب دیدم که روی سرم نان می‌برم و پرندگان از آن می‌خورند.ما را از تعبیر آن خبر بده … یوسف به آنها گفت: غذایی را که روزی شماست برای شما نمی‌آورند مگر آن‌که از تعبیر آن به شما خبر می‌دهم، پیش از آن‌که به شما برسد (یوسف/۳۶-۳۷).اما یکی از شما، آقای خود را شراب می‌نوشاند و دیگری بردار آویخته می‌شود و مرغان از سر او می‌خورند )یوسف/۴۱-۴۲). شاه به یوسف گفت: من در خواب می‌بینم که هفت گاو لاغر، هفت گاو فربه را می‌خورند (يوسف/۴۳). دربارة هفت گاو لاغر که هفت گاو فربه را می‌خورند و هفت خوشة سبز هفت خوشة خشکیدة دیگر را، به ما نظر بده. [یوسف] گفت: هفت سال پی در پی کشت کنید پس هر چه را درو کردید جز اندکی که می‌خورید در خوشه‌اش واگذارید. آنگاه پس از آن، هفت سالِ سخت می‌آید که هر چه برای آن سال‌ها ذخیره کرده‌اید، خواهند خورد، جز اندکی که [برای بذر] نگه می‌دارید (یوسف/۴۶-۴۸). هنگامی که برادران یوسف بارهای خود را گشودند، دریافتند که سرمایة آنان به آنها بازگردانده شده است. گفتند: ای پدر، چه می‌خواهیم؟ این سرمایة ماست که به ما بازگردانده شده است. قوت خانوادة خود را فراهم و برادر خود را نگهبانی می‌کنیم (یوسف/۶۵).
هنگامی که موسی به آب مدین رسید، گروهی از مردم را گرد آن ديد که [دام‌های خود را] آب می‌دادند و پشت سر آن، دو زن را ديد که [دام خود را] دور می‌کردند. [موسی] گفت: منظور شما از این کار چیست؟ گفتند: آب نمی‌دهیم تا شبانان برگردانند. پس برای آنها [دام‌ها را] آب داد. پس یکی از آن دو، در حالی که با شرم گام برمی‌داشت نزد او آمد و گفت: پدرم تو را می‌طلبد تا به پاداش آب دادن [گوسفندان] برای ما، تو را مزد دهد (قصص/۲۳-۲۵).
هنگامی که موسی به آب مدین رسید، گروهی از مردم را گرد آن ديد که [دام‌های خود را] آب می‌دادند و کنار آنها، دو زن را ديد که [دام خود را] دور می‌کردند. [موسی] گفت: منظور شما از این کار چیست؟ گفتند: آب نمی‌دهیم تا شبانان برگردانند. [دام‌ها را] برای آنها آب داد. … پس یکی از آن دو در حالی که با شرم گام برمی‌داشت نزد او آمد و گفت: پدرم تو را می‌طلبد تا تو را به پاداش آب دادن برای ما مزد دهد (قصص/۲۳-۲۵). موسی به جوان همراه خود گفت: غذایمان را بیاور که به راستی از این سفر بسیار رنج دیدیم (کهف/۶۲). موسی و همسفرش [خضر] راه افتادند تا به شهری رسیدند. از مردم آن خوراک خواستند امّا آنان از پذیرایی ایشان خودداری کردند (کهف/۷۷).
همة خوراکی‌ها بر بنی‌اسرائیل حلال بود جز آنچه پیش از نزول تورات، اسرائیل بر خود حرام کرده بود (آل‌عمران/۹۳). به سزای ظلمي كه از يهود صادر شد و به سبب آن‌که مردم را بسیار از راه خدا باز می‌داشتند، خداوند چيزهاي پاكيزه را كه بر آنها حلال بود، حرام كرد. به دليل ربا گرفتن در حالي كه از آن نهي شده بودند و خوردن اموال مردم به باطل و براي كافران آنها عذاب دردناكي آماده كرده‌ايم (نساء/۱۶۱). خدا بر یهودیان هر [جاندار] ناخن‌داری را حرام کرد و از گاو و گوسفند، پیة آنها را حرام کرد جز آنچه بر پشت و روده دارند و یا آنچه با استخوان‌ها درآمیخته است. بدین‌گونه آنان را برای افزون‌جویی‌شان کیفر داد (انعام/۱۴۶). چرا مردان الهی و علمای یهود، قوم خود را از سخن گناه‌آلود و حرام‌خواری باز نمی‌دارند؟ به راستی چه بد است آنچه انجام می‌دادند (مائده/۶۳). بسیاری از علماي ديني یهود و مسيحي اموال مردم را به ناروا می‌خورند و آنان را از راه خدا باز می‌دارند (توبه/۳۴).
خدا بر بنی‌اسرائیل منّ و سَلوی فرو فرستاد و فرمود از خوراکی‌های پاکیزه‌ای که به شما روزی داده‌ایم، بخورید (بقره/۵۷؛ اعراف/۱۶۰). به این شهر درآیید و از هر کجای آن خواستید، فراوان بخورید (بقره/۵۸؛ اعراف/۱۶۱). [بنی‌اسرائیل] به موسی گفتند: ما هرگز بر یک خوراک شكيبايي نخواهیم کرد پس از پروردگار خود براي ما بخواه تا از آنچه زمین می‌رویاند از سبزی، خیار، سیر، عدس و پیاز برای ما برویاند. موسی گفت: آیا چیز پست‌تر را به جای چیز بهتر می‌خواهید؟ پس به شهر درآیید زيرا آنچه خواسته‌اید برای شما در آنجاست (بقره/۶۱). هنگامی که موسی برای قوم خود درخواست آب کرد، خداوند به او فرمود: با عصای خود به آن سنگ بزن پس دوازده چشمه از آن جاری شد به گونه‌ای که هر قبیله‌ای آبشخور خود را شناخت (بقره/۶۰؛ اعراف/۱۶۰-۱۶۱).
طالوت به لشکریان گفت: خدا شما را به وسیلة نهری آزمایش می‌کند پس هر کس از آن نخورد او از من است مگر آن که تنها کفی با دستش از آن برگیرد پس [همه] جز اندکی از آنان، از آن نوشیدند (بقره/۲۴۹).
هنگامی که مرگ را برای سلیمان مقرّر کردیم، ديگران را به مرگ او آگاه نساخت مگر موریانه‌ای که عصای او را می‌خورد (سبأ/۱۴).
هنگامی که خدا آن شخص [عزیر] را به مدّت صد سال میراند و سپس او را برانگيخت، به او فرمود: … به آب و غذای خود بنگر که فاسد نشده‌اند (بقره/۲۵۹). خداوند به ایّوب فرمود: با پای خود [بر زمین] بکوب. اینک این چشمه ساری است سرد و نوشین (ص/۴۲).
خدا به مریم فرمود: از این [خرما] بخور و [آب آن جویبار] را بنوش (مریم/۲۶). عیسی بن مریم و مادرش هر دو غذا می‌خوردند (مائده/۷۵). عیسی به بنی‌اسرائیل گفت: شما را از آنچه می‌خورید، خبر می‌دهم (آل‌عمران/۴۹). حوّاریون به عیسی گفتند: آیا پروردگار تو می‌تواند از آسمان مائده‌ای برای ما فرود آورد. می‌خواهیم از آن بخوریم و دل‌های ما آرامش یابد و بدانیم که به ما راست گفته‌ای و بر آن از گواهان باشیم (مائده/۱۱۲-۱۱۳).
هنگامی که اصحاب کهف از خواب بیدار شدند، گفتند: .. یک نفر را با این سکّه‌ها به شهر بفرستید. او باید دقت كند كه كدام خوراك پاکیزه‌تر است تا براي شما از آن خوراكي آورد (کهف/۱۹).
خدا به مردم سبا فرمود: از روزیِ پروردگار خود بخورید و او را سپاس گویید (سبأ/۱۵-۱۶). بسیاری از اهل کتاب را می‌بینی که در گناه و تجاوز و خوردن حرام شتاب می‌کنند. چه بد است آنچه انجام می‌دهند (مائده/۶۲). یهودیان بسیار مال حرام می‌خورند (مائده/۴۲،۴۱). اگر گروهی از اهل‌کتاب [یهود] به تورات و انجیل و آنچه از جانب پروردگار به سوی آنها نازل شده است، عمل می‌کردند قطعاً از بالای سر و زیر پاهایشان [برکات آسمان و زمین] روزی می‌خوردند (مائده/۶۶).
ای مومنان، به خانه‌های پیامبر وارد نشوید مگر به شما برای خوراک اجازه دهند بدون این که چشم به راه آماده شدن آن [خوراک] باشید ولی چون فراخوانده شدید، درون روید و چون خوردید، پراکنده شوید (احزاب/۵۳). [کافران دربارة پیامبر] گفتند: اين چه پیامبری است که غذا می‌خورد و در بازارها راه می‌رود؟ … چرا باغی ندارد که از آن بخورد (فرقان/۸،۷)؟
تغذیه- مشرکان و کافران، کافران [از لذّت‌های دنیا] بهره می‌برند و همانند چارپايان می‌خورند (محمّد/۱۲). آیا [کافران] ننگریسته‌اند که ما به وسیلة [باران] کشتزاري برمی‌آوریم که خود و دام‌هایشان از آن می‌خورند (سجده/۲۷)؟ از برخی از چارپایان می‌خورند و از آنها سودها و نوشیدنی‌ها دارند پس چرا شکرگزار نیستند و غیر از خدا، خدایانی به پرستش گرفتند تا مگر یاری شوند (یس/۷۲-۷۴)؟ خدا به پیامبر می‌فرماید: کافران را رها کن تا بخورند و بهره ببرند و آرزوها سرگرمشان کند. به زودی خواهند دانست (حجر/۲،۳). مشرکان به گمان خود گفتند: این دام‌ها و کشتزارها ممنوع است. جز کسی که ما بخواهیم نباید از آن بخورد (انعام/۱۳۸). خدا به تكذيب كنندگان می‌فرماید: در این جهان بخورید و اندکی برخوردار گردید زيرا شما گناهکار هستید (مرسلات/۴۶).
تغذيه– بهشت و جهنّم، خوردنی‌های بهشت همیشگی است (رعد/۳۵). بهشتیان در آنجا میوههای فراوان و نوشیدنی طلب می‌کنند (ص/۵۱). برای آنها میوههای فراوان خواهد بود که از آنها می‌خورند (زخرف/۷۳). [به آنان] گفته می‌شود: بخورید و بیاشامید. گوارايتان باد. به [پاداش] آنچه در روزهای گذشته انجام می‌دادید (حاقّه/۲۴؛ طور/۱۹؛ مرسلات/۴۳). در بهشت نهرهایی است از باده‌ای که برای نوشندگان لذّت بخش است (محمّد/۱۵). جام شرابی روان که سفید است و برای نوشندگان لذّت بخش است، پیرامون بهشتیان به گردش درمی‌آورند (صافّات/۴۵-۴۶). پروردگار بهشتیان را در بهشت، شرابی پاک می‌نوشاند (انسان/۲۱). به آنان شرابی دست نخورده می‌نوشانند که مُهر آن مُشک و آمیزة آن از تسنیم است. آن چشمه‌ای است که مقرّبان از آن می‌نوشند (مطفّفین/۲۵-۲۸). به آنان در بهشت از جام‌هایی که لبریز از شرابی پاک آمیخته با زنجبیل است، می‌نوشانند (انسان/۱۷). آنها از جامی می‌نوشند که با عطر خوشی آمیخته است. چشمه‌ای که بندگان خدا از آن می‌نوشند و [به دلخواه خود] آن را جاری می‌کنند (انسان/۵-۶).
آیا کسی که در بهشت است مانند کسی است که جاودانه در آتش است و آبی جوشان به آنان مي‌خورانند تا روده‌هایشان را از هم فرو پاشد (محمّد/۱۵)؟ جهنّم پیش روی هر زورگوی لجوج است و به او آبی چرکین نوشانده می‌شود. آن را جرعه‌جرعه می‌نوشد و نمی‌تواند فرو ببرد (ابراهیم/۱۶). طغیانگران آنجا نه چیز خنکی می‌نوشند و نه شربتی جز آبی سوزان و چرکابه. این کیفری است موافق [اعمال آنان] (نبأ/۲۴-۲۶). کافران شرابی از آب جوشان خواهند داشت (انعام/۷۰؛ یونس/۴). آبی جوشان و چرکاب که باید آن را بچشند (ص/۵۷). جهنّمیان از چشمه‌ای داغ نوشانده می‌شوند (غاشیه/۵). اگر ستمکاران در آتش فریادرسی خواهند، با آبی چون مس گداخته که چهره‌ها را بریان می‌کند، فریادرسی می‌شوند. چه بد نوشیدنی است (کهف/۲۹). آنان طعامی گلوگیر و عذابی دردناک دارند (مزمّل/۱۳). طعامی جز از خار خشک زهردار ندارند که نه فربه می‌کند و نه گرسنگی را می‌زداید (غاشیه/۶-۷). در جهنم خوراکی جز چرکابه نیست که جز خطاکاران آن را نمی‌خورند (حاقّه/۳۵-۳۷). قطعاً درخت زقّوم خوراک گناه‌پیشه است (دخان/۴۳-۴۴). جهنّمیان قطعاً از درختی که از زقّوم است، خواهند خورد. از آن شکم‌هاشان را پر خواهند کرد و روی آن از آب جوشان می‌نوشند (واقعه/۵۱-۵۴؛ صافّات/۶۶). مانند نوشیدن اشتران تشنه. این پذیرایی آنان در آن روز است (واقعه/۵۵-۵۶).
اطلاعات بیشتر: روزی، حلال و حرام، گرسنگی و تشنگی، اطعام