بیماری، مریض شدن جسم، این مفهوم از ریشۀ مَرَضَ ۱۱ بار و با واژۀ سَقَیم ۲ بار و عبارت اُولیِ‌الضَّرَر ۱ بار آمده است.
چکیده: خداوند شفا‌دهندۀ بیماری است. او بعضی از احکام را که انجام آن برای اشخاص بیمار دشوار باشد، برای آنها تخفیف داده است.
ابراهیم گفت: پروردگار من آن کسی است که چون بیمار شوم مرا شفا می‌دهد (شعراء/۸۰). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر بیمار بودید (برای وضو و غسل) بر خاکِ پاک تیمّم کنید (نساء/۴۳؛ مائده/۶). روزه در روزهای معدودی بر شما مقرّر شده است. هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد به همان تعداد از روزهای دیگر روزه بدارد و بر کسانی که روزه طاقت فرساست، کفّاره‌ای است که خوراک دادن به بینوا است (بقره/۱۸۴-۱۸۵). هر کس از شما بیمار باشد یا ناراحتی در سر داشته باشد و ناچار شود قبل از قربانی در احرام سر بتراشد، برای کفّارۀ آن باید روزه بگیرد یا صدقه دهد و یا قربانی کند (بقره/۱۹۶). بر بیماران گناهی نیست که در جهاد شرکت نکنند (توبه/۹۱؛ فتح/۱۷). در صورتی که برای خدا و پیامبر او خیرخواهی کنند (توبه/۹۱). مومنانی که بدون بیماری و ناراحتی از جهاد بازنشسته‌اند، با مجاهدانی که در راه خدا با مال و جان خود جهاد کردند، یکسان نیستند. خداوند این افراد را بر نشستگان برتری داده است (نساء/۹۵). بر کسانی که بیمار هستند، گناهی نیست که به هنگام نماز در جنگ سلاح‌های خود را بر زمین بگذارند ولی باید مواظب باشند (نساء/۱۰۲). بر نابینا، لنگ، بیمار و بر شما گناهی نیست که از خانه‌های خود بخورید یا از خانه‌های پدران، مادران، برادران، خواهران، عموها، عمّه‌ها، دایی‌ها، خاله‌ها و دوستان خود یا آن خانه‌هایی که کلیدهای آن را در اختیار دارید، بخورید. همچنین گناهی نیست که با هم یا جدا جدا بخورید (نور/۶۱).
هرچه از قرآن میسّر می‌شود، بخوانید. [خدا] می‌داند که در میان شما بیمارانی خواهند بود. پس هر چه از قرآن میسّر شد، تلاوت کنید. نماز برپا دارید. زکات دهید و وام نیکو دهید (مزمّل/۲۰).
ابراهیم به قوم خود گفت: من بیمار هستم [و از حضور در مراسم ناتوان هستم] (صافات/۸۹). خداوند یونس را در حالی که بیمار بود بر زمین خشکی افکند (صافات/۱۴۵). عیسی به اذن خدا پیس را شفا می‌داد (آل‌عمران/۴۹؛ مائده/۱۱۰).
بیماردلان