بهشت، اقامتگاه ابدی رستگاران در آخرت، این مفهوم با ریشۀ جَنَۀ ۱۲۲ بار و با واژۀ دارُالسَّلام ۲ بار، دارُالمُقامَۀ، رُوضاتُ الجَنات، رُوضَۀ، جَنّاتُ الفِردوس، فِردوس و حَدائِق هر کدام ۱ بار آمده است.
چکیده: بهشت پاداشی از طرف خداست. او انسان‌ها را به سوی بهشت فرا می‌خواند. در بهشت آنچه انسان‌ها بخواهند، فراهم است. اهل بهشت بنا بر میزان اعمال نیکی که انجام داده‌اند، مراتب و درجاتی دارند و هر یک بر حسب درجات خود، بهشت و نعمت‌های خاص خود را دارند.
خدا به اذن خود به سوی بهشت، آمرزش (بقره/۲۲۱) و به سرای سلامت دعوت می‌کند (یونس/۲۵). بهشت بشارت (بقره/۲۵؛ توبه/۲۱؛ فصّلت/۳۰؛ شوری/۲۳) و وعدۀ خداوند رحمان است (مریم/ ۶۱؛ لقمان/۹؛ زمر/۲۰) و خداوند خلف وعده نمی‌کند (زمر/۲۰). وعدۀ او انجام یافتنی است (مریم/۶۱). نعمت‌های بهشت پایدار است (توبه/۲۱). در آنجا بیم و اندوهی نیست (اعراف/۴۹). هر چه میل داشته باشند (فصّلت/۳۱؛ زخرف/۷۱)، هر چه درخواست کنند (نحل/۳۱)، هر چه بخواهند (یس/۵۷؛ فصّلت/۳۱؛ شوری/۲۲؛ ق/۳۵) و هر چه دیدگان را خوش آید برای آنها در آنجا هست (زخرف/۷۱). ورود به بهشت و جاودانگی در آن کامیابی بزرگ است (نساء/۱۳؛ مائده/۱۱۹؛ توبه/۱۰۰،۸۹،۷۲؛ فتح/۵؛ صف/۱۲؛ حدید/۱۲؛ تغابن/۹؛ بروج/۱۱).
بهشت پاداشی از جانب خداوند است (آل‌عمران/۱۹۵). باغ‌هایی همیشگی (توبه/۷۲؛ نحل/۳۱؛ کهف/۳۱؛ مریم/۶۱؛ طه/۷۶؛ فاطر/۳۳؛ ص/۵۰؛ صف/۱۲؛ بیّنه/۸) و پرنعمت (یونس/۹؛ حج/۵۶؛ صافات/۴۳؛ واقعه/۸۸،۱۲؛ قلم/۳۴) که از زیر درختان آن نهرها روان است (بقره/۲۵؛ آل‌عمران/۱۵،۱۹۸،۱۹۵،۱۳۶؛ نساء/۱۲۲،۵۷،۱۳؛ مائده/۱۱۹،۸۵؛ اعراف/۴۳؛ توبه/۱۰۰،۸۹،۷۲؛ یونس/۹؛ رعد/۳۵،۲۳؛ ابراهیم/۲۳؛ نحل/۳۱؛ کهف/۳۱؛ طه/۷۶؛ حج/۲۳،۱۴؛ محمّد/۱۲؛ فتح/۱۷،۵؛ حدید/۱۲؛ مجادله/۲۲؛ صف/۱۲؛ تغابن/۹؛ طلاق/۱۱؛ تحریم/۸، بروج/۱۱؛ بیّنه/۸). نهرهایی از آبی که رنگ و بوی آن تغییر نکرده، نهرهایی از شیر که طعم آن دگرگون نشود، نهرهایی از شرابی که نوشندگان را لذّت می‌بخشد و نهرهایی از عسل مصفّا وجود دارد (محمّد/۱۵). در بهشت چشمه‌ها جاری است (غاشیه/۱۲). آنجا غرفه‌هایی است که بالای آنها غرفه‌هایی [دیگر] بنا شده است و نهرها از زیر آن روان است (عنکبوت/۵۸؛ زمر/۲۰). سایه (نساء/۵۷؛ رعد/۳۵) و میوۀ آن پایدار است (رعد/۳۵). در آنجا میوه‌های فراوان (زخرف/۷۳؛ واقعه/۳۲)، هر گونه میوه (یس/۵۷؛ صافات/۴۲؛ محمّد/۱۵)، از هر چه اختیار کنند (واقعه/۲۰) در دسترس است (حاقّه/۲۳؛ انسان/۱۴). نه پایان یافتنی و نه منع شدنی است (واقعه/۳۳). میوه‌های فراوان و نوشیدنی در آنجا طلب می‌کنند (ص/۵۱). هر میوه‌ای را آسوده خاطر می‌طلبند (دخان/۵۵). از میوه و گوشتی که بخواهند پیاپی به آنان می‌دهیم (طور/۲۲) و گوشت پرنده از هر چه بخواهند (واقعه/۲۱). [به آنها گفته می‌شود] با گوارایی بخورید و بیاشامید برای آنچه انجام می‌داده‌اید (طور/۱۹؛ حاقّه/۲۴) و [نیز] آمرزشی از سوی پروردگارشان دارند (محمّد/۱۵).
برای هر کس که از مقام پروردگار خود بترسد، دو بهشت است. پر از شاخسارها. دارای دو چشمۀ روان که در آن از هر میوه‌ای دو گونه و در دسترس است (الرّحمن/۵۲،۵۰،۴۸،۴۶). به جز آن دو باغ، دو باغ دیگر هم هست چنان سبز که به سیاهی می‌زند. دو چشمۀ جوشان در آن است. در آنجا میوه، خرما و انار است (الرّحمن/۶۸،۶۶،۶۴،۶۲).
بهشت- همسران، برای بهشتیان همسرانی پاکیزه (بقره/۲۵؛ آل‌عمران/۱۵؛ نساء/۵۷). همسرانی بلند مرتبه که خداوند آنها را به آفرینش نو پدید آورد (واقعه/۳۴-۳۶). آنها را دوشیزه قرار داد. زنان خوشخو و خوشروی، حورانی پرده‌نشین در میان سراپرده‌ها که دست هیچ جن و انسی به آنها نرسیده است (الرّحمن/۷۴،۷۲،۷۰). حوران درشت چشم (دخان/۵۴؛ طور/۲۰؛ واقعه/۲۲)، همچون مروارید پنهان در صدف (واقعه/۲۳)، دختران نارپستان هم سنّ و سال (نبأ/۳۳)، عشق‌ورزان هم سنّ و سال (واقعه/۳۷)، که فقط به همسران خود چشم می‌دوزند (صافّات/۴۸؛ ص/۵۲؛ الرّحمن/۵۶). پیش از آنها دست هیچ جن و انسی به آنها نرسیده است. گویی که ایشان یاقوت و مرجان هستند (الرّحمن/۵۸،۵۶). گویی آنان (در سپیدی) تخم فرو پوشیده پرندگان هستند (صافات/۴۹).
بهشت- زیورها، زیورهای بهشتیان دست‌بندهایی از طلا (کهف/۳۱؛ حج/۲۳؛ فاطر/۳۳)، مروارید (حج/۲۳؛ فاطر/۳۳؛) و نقره است (انسان/۲۱).
بهشت- وسایل، در بهشت ظرف‌هایی نقره‌ای، جام‌هایی بلورین از نقره که آنها را به اندازه پیموده‌اند (انسان/۱۵-۱۶)، جام‌ها، کوزه‌ها و پیاله‌هایی از بادۀ ناب (واقعه/۱۸؛ صافات/۴۵)، قدح‌های نهاده شده (غاشیه/۱۴)، سینی‌هایی زریّن و جام (زخرف/۷۱). جام‌های لبریز از شراب (نبا/۳۴)، تخت‌ها (کهف/۳۱؛ مطفّفین/۳۵،۲۳)، تختهای جواهر نشان (واقعه/۱۵)، تختهای بلند (غاشیه/۱۳)، تختهای ردیف هم چیده شده (طور/۲۰) و روبروی هم (صافّات/۴۴)، فرش‌های نفیسِ گسترده (غاشیه/۱۶) و بالش‌هایی پهلوی هم چیده شده هست (غاشیه/۱۵)، بسترهایی که آستر آنها از دیبای ضخیم است (الرّحمن/۵۴) و بالش‌هایی سبز و فرش‌هایی نیکو وجود دارد (الرّحمن/۷۶).
بهشت- لباس‌ها، لباس‌های بهشتیان در آنجا حریر است (حج/۲۳؛ فاطر/۳۳). جامه‌هایی سبز از حریر نازک و ضخیم دارند (دخان/۵۳؛ کهف/۳۱؛ انسان/۲۱).
بهشت- نوشیدنی‌ها، در بهشت نهرهایی از آبی که رنگ و بوی آن تغییر نکرده، نهرهایی از شیر که طعم آن دگرگون نشود، نهرهایی از شراب که نوشندگان را لذّت می‌بخشد و نهرهایی از عسل مصفّا هست (محمّد/۱۵). پروردگار به نیکان شرابی پاک می‌نوشاند (انسان/۲۱). از جامی که آمیختۀ آن زنجبیل است به آنها می‌نوشانند. از چشمهای به نام سلسبیل (انسان/۱۷-۱۸). به آنها از شرابی دست نخورده می‌نوشانند که مُهر آن مشک و ترکیبش از چشمۀ تَسنیم است. چشمهای که مقرّبان از آن می‌نوشند. مشتاقان باید در آن بر یکدیگر پیشی گیرند (مطفّفین/۲۵-۲۸). آنها از جامی می‌نوشند که با عطرِ خوشی آمیخته است. از چشمهای که بندگان خاص از آن می‌نوشند. از هر جا بخواهند آن را جاری می‌سازند (انسان/۵-۶).
در بهشت پیاله‌های لبالب (نبأ/۳۴)، جام‌ها، کوزه‌ها و پیاله‌هایی از میِ روان است که از آن نه سردرد می‌گیرند و نه مست و نه بی‌خرد می‌شوند (واقعه/۱۷-۱۹). جامی از می روان بر مخلَصین بگردانند. شرابی سفید و درخشنده که به نوشندگان لذّت می‌دهد. نه در آن تباهی عقل است و نه از آن مست می‌شوند (صافّات/۴۵-۴۷).
اهل بهشت، بهشت جاودان پاداش کسی است که به پاکی گراید (طه/۷۶). مومنان بهشت را به میراث می‌برند و در آن جاودان هستند (مومنون/۱۱،۱). مردان و زنان باایمان (توبه/۷۲؛ حدید/۱۲؛ فتح/۵)، کسانی که ایمان آورده‌اند و کار شایسته انجام داده‌اند (بقره/۸۲،۲۵؛ نساء/۱۲۴؛۱۲۲،۵۷؛ اعراف/۴۲؛ یونس/۹؛ هود/۲۳؛ ابراهیم/۲۳؛ کهف/۳۱،۱۰۷؛ حج/۵۶،۲۳،۱۴؛ عنکبوت/۵۸؛ روم/۱۵؛ لقمان/۸؛ سجده/۱۹؛ غافر/۴۰؛ شوری/۲۲؛ محمّد/۱۲؛ تغابن/۹؛ طلاق/۱۱؛ بروج/۱۱ بیّنه/۸،۷)، کسانی که توبه کنند، ایمان آورند و کارهای شایسته کنند (مریم/۶۰)، کسانی که ایمان آورده و به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنند (تحریم/۸)، هر توبه‌کارِ نگهبان [حدود الهی] همان کسی که در نهان از خدای رحمان می‌ترسد و با دلی توبه‌کار بازمی‌آید (ق/۳۲-۳۳)، آنان که به آیات ایمان آورده و تسلیم بودند (زخرف/۶۹-۷۰) و هر که با ایمان نزد خداوند آید در حالی که کارهای شایسته کرده باشد، اهل بهشت هستند (طه/۷۶،۷۵). خداوند جان‌ها و مال‌های مومنان را به بهای بهشت خریده است … این وعدۀ حقّی در تورات، انجیل و قرآن بر عهدۀ خداست پس به این خرید و فروش شادمان باشید. این همان رستگاری و کامیابی بزرگ است (توبه/۱۱۱). او می‌فرماید: ای مومنان، آیا شما را به تجارتی رهنمون شوم که شما را از عذاب بسیار دردناک رها کند؟ به خدا و پیامبر او ایمان بیاورید و با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد کنید. … تا گناهان شما را ببخشاید و شما را در باغ‌هایی که از زیر آن نهرها جاری است و در سراهایی خوش در بهشت‌های همیشگی درآورد (صف/۱۰-۱۲). برای رسیدن به آمرزشی از پروردگار خود و بهشتی که پهنای آن به اندازۀ آسمان‌ها و زمین است و برای پرهیزگاران و کسانی که به خداوند و پیامبران او ایمان آورده‌اند آماده شده است، بشتابید و سبقت بگیرید (آل‌عمران/۱۳۳؛ حدید/۲۱). این فضل خداوند است. به هر کس بخواهد می‌دهد (حدید/۲۱). حاملان عرش الهی و آنان که پیرامون آن هستند، برای مومنان آمرزش می‌خواهند که پروردگارا، آنان و شایستگان از پدران و همسران و فرزندان آنها را در بهشت‌های جاودان که وعده داده‌ای، درآور (غافر/۸،۷).
کسانی که تقوای الهی پیش گرفتند (آل‌عمران/۱۹۸؛ زمر/۲۰) و متّقیان اهل بهشت هستند (آل‌عمران/۱۵؛ رعد/۳۵؛ حجر/۴۵؛ مریم/۶۳؛ شعراء/۹۰؛ ص/۴۹؛ زمر/۷۳؛ زخرف/۷۰،۶۷؛ دخان/۵۱؛ محمّد/۱۵؛ ق/۳۱؛ ذاریات/۱۵؛ طور/۱۷؛ نبأ/۳۱). به متّقیانی که به آیات خدا ایمان آورده و تسلیم بودند، گفته می‌شود: شما و همسرانتان در نهایت شادمانی به بهشت درآیید (زخرف/۶۹-۷۰).
آنان که کارنامه‌شان به دست راستشان داده می‌شود، در بهشتی برین هستند (حاقّه/۲۲،۱۹). خداوند به نفس مطمئنه می‌فرماید: خشنود و خداپسند به سوی پروردگارت باز گرد و در میان بندگان من در آی و به بهشت خاص من داخل شو (فجر/۲۷-۳۰). نیکان (انسان/۱۲،۵؛ انفطار/۱۳؛ مطفّفین/۲۲)، پیشگامان که مقرّبان هستند (واقعه/۱۰-۱۲، ۸۸)، اهل سعادت (واقعه/۲۷)، آنها که در کارهای خیر به فرمان خداوند پیشگام هستند (فاطر/۳۳،۳۲)، مخلَصان (صافات/۴۳،۴۰)، هرکه از مقام پروردگار خود ترسید (الرّحمن/۴۶؛ نازعات/۴۰) و نفس خود را از هوس بازداشت (نازعات/۴۰-۴۱) و کسانی که گفتند: پروردگار ما خدای یکتا است سپس ایستادگی کردند، اهل بهشت هستند (احقاف/۱۳-۱۴؛ فصّلت/۳۰). کسانی که برای طلب رضای پروردگارشان صبوری کردند، نماز برپا داشتند و از آنچه خداوند روزی آنها کرد در نهان و آشکار انفاق کردند و بدی را با نیکی می‌زدایند، با پدران، همسران و فرزندان خود که درستکار هستند به بهشت داخل می‌شوند. فرشتگان از هر دری بر آنها وارد می‌شوند و می‌گویند: درود بر شما به آنچه صبر کردید (رعد/۲۲-۲۴). هرکس از خدا و پیامبر او اطاعت کند (نساء/۱۳؛ فتح/۱۷)، پیامبر و کسانی که با او ایمان آورده، با مال و جان خود جهاد کردند اهل بهشت هستند (توبه/۸۹،۸۸) و کسانی که ایمان آورده، هجرت نموده و با مال و جان خود در راه خدا جهاد کرده‌اند نزد خدا منزلتی والا دارند، رستگارند. خداوند از جانب خود، آنها را به بهشت‌هایی که در آن نعمت‌های پایدار است وارد می‌کند (توبه/۲۰-۲۱). کسانی که هجرت کرده و از خانه‌های خود رانده شده، در راه خداوند آزار دیدند، جنگیدند و کشته شدند (آل‌عمران/۱۹۵)، کسانی که در راه خدا کشته شدند (محمّد/۶،۴)، پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند، اهل بهشت هستند (توبه/۱۰۰). کسانی که به خداوند و روز بازپسین ایمان داشته و کسانی را که با خدا و رسول او مخالفت کرده‌اند، هر چند پدران یا پسران یا برادران یا عشیرۀ آنها باشند، دوست نمی‌دارند، اهل بهشت هستند. خداوند از آنها خشنود و آنها از او خشنودند. اینان حزب خدا هستند (مجادله/۲۲).
نمازگزارانی که بر نماز خود مداومت و مواظبت می‌کنند، همانان که در اموال آنان حقّی معلوم برای سائل و محروم است، کسانی که روز جزا را باور دارند، آنان که از عذاب پروردگار بیمناک هستند، کسانی که دامان خود را حفظ می‌کنند مگر بر همسران و کنیزان خود، کسانی که امانت‌ها و پیمان خود را مراعات می‌کنند، آنان که بر شهادت‌های خود ایستاده‌اند، اهل بهشت هستند (معارج/۲۳-۳۵). راستگویان (مائده/۱۱۹)، آنان که نیکویی کردند (یونس/۲۶) و مومن آل یس اهل بهشت هستند (یس/۲۶،۲۰). کسانی که گفتند: ما نصرانی هستیم. چون آنچه را به سوی پیامبر نازل شده، بشنوند و بر اثر آن حقیقتی که شناخته‌اند، اشک از چشمهای آنها سرازیر می‌شود. می‌گویند: پروردگارا ما ایمان آورده‌ایم. پس ما را با گواهان بنویس. ما را چیست که به خدا و آنچه از حق به ما رسیده، ایمان نیاوریم؟ حال آن‌که امید داریم که پروردگارمان ما را با گروه شایستگان درآورد (مائده/۸۳-۸۵)
انسانی که به رشد کامل و چهل سالگی برسد و بگوید: پروردگارا، در دلم افکن تا نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی سپاس گویم و کار شایسته‌ای کنم که تو می‌پسندی و فرزندانم را برای من صالح گردان. من به سوی تو بازگشتم و از فرمانبرداران هستم. خداوند در زمرۀ بهشتیان نیکوترین اعمال آنان را قبول می‌کند و از گناهان آنها درمی‌گذرد این وعده‌ای راست است که وعده داده شده است (احقاف/۱۵-۱۶). آنها که نیک‌بخت شده‌اند تا آسمان‌ها و زمین برجاست در بهشت جاودان هستند. جز آنچه پروردگار بخواهد. این عطایی پایان ناپذیر است (هود/۱۰۸). سرای سلامت برای کسانی است که پند می‌گیرند به پاداش آنچه انجام می‌دادند (انعام/۱۲۷،۱۲۶).
فرشتگان در حال پاکی جان پرهیزگاران را می‌گیرند و به آنان می‌گویند: درود بر شما. برای کارهایی که می‌کردید به بهشت درآیید (نحل/۳۲). خداوند بدی‌های آنها را از آنها بزداید (آل‌عمران/۱۹۵؛ فتح/۵؛ تغابن/۹؛ تحریم/۸). آنچه کینه است از دل‌های آنان برمی‌کند (اعراف/۴۳؛ حجر/۴۷). در آن روز بهشت را برای آنان نزدیک می‌گردانند (شعراء/۹۰؛ ق/۳۱) و دور نباشد. [به آنان گویند] این همان است که وعده یافته‌اید (ق/۳۱-۳۲). به سلامت در آن درآیید. این روز جاودانگی است (ق/۳۴). بهشتیان دسته دسته به سوی بهشت سوق داده می‌شوند تا چون به آن رسند، درهای آن گشوده می‌گردد و نگهبانان به آنان گویند: درود بر شما. خوش آمدید. جاودانه (زمر/۷۳) و با سلامت و امنیت در آن وارد شوید (حجر/۴۶). فرشتگان از هر دری بر آنان درمی‌آیند که درود بر شما به پاداش آنچه صبر می‌کردید. راستی چه نیکوست فرجام آن سرای (فصّلت/۳۱-۳۲). بهشت‌هایی همیشگی که درهای آنها برای آنان گشوده است (ص/۴۹-۵۰). این است همان بهشتی که شما وارث آن می‌شوید، به پاداش آنچه انجام می‌دادید (زخرف/۷۲). این است آنچه به شما برای روز حساب وعده داده می‌شد. در حقیقت این روزی ماست و آن را پایانی نیست (ص/۵۳-۵۴). این برای شماست و کوشش شما مقبول افتاده است (انسان/۲۲). از چهره‌های آنها طراوت نعمت را می‌بینی و می‌شناسی (مطفّفین/۲۲-۲۴).
اهل بهشت در باغ‌های بهشت (شوری/۲۲) در باغ‌ها (حجر/۴۵؛ دخان/۵۲؛ ذاریات/۱۵؛ طور/۱۷؛ نبأ/۳۲)، تاکستان‌ها (نبأ/۳۲)، نعمت‌ها (طور/۱۷؛ مطفّفین/۲۲؛ انفطار/۱۳) و چشمه‌ساران هستند (دخان/۵۲؛ ذاریات/۱۵؛ حجر/۴۵؛ قمر/۵۴). باغ‌های فردوس جایگاه پذیرایی آنهاست و از آنجا درخواست انتقال نمی‌کنند (کهف/۱۰۷-۱۰۸). در باغ‌هایی که جایگزین می‌شوند، پذیرایی می‌شوند (سجده/۱۹). در زیر درختان سدر بی‌خار و درختان موز که میوه‌اش بر هم چیده است، سایه‌ای گسترده، کنار آبشارها هستند (واقعه/۲۸-۳۳). سایه‌های [درختان] آن به آنها نزدیک است (انسان/۱۴). در زندگی خوش در بهشتی برین هستند (حاقّه/۲۱-۲۲). در جایگاهی امن (دخان/۵۱)، نه رنجی به آنان می‌رسد و نه از آنجا بیرون رانده می‌شوند (حجر/۴۸). در آن نه گرمای خورشید را می‌بینند و نه سرمایی (انسان/۱۳). در جایگاهی راستین نزد فرمانروایی توانمند هستند (قمر/۵۵). پذیرایی از جانب خداوند است (آل‌عمران/۱۹۸). هر کس وارد بهشت شود به اذن پروردگار (ابراهیم/۲۳) در آن جاودان می‌ماند (بقره/۸۲،۲۵؛ آل‌عمران/۱۹۸،۱۳۶،۱۵؛ نساء/۱۲۲،۵۷،۱۳؛ مائده/۱۱۹،۸۵؛ اعراف/۴۲؛ توبه/۱۰۰،۸۹،۷۲،۲۲؛ یونس/۲۶؛ هود/۲۳؛ ابراهیم/۲۳؛ کهف/۱۰۸؛ طه/۷۶؛ مومنون/۱۱؛ عنکبوت/۵۸؛ لقمان/۹؛ فتح/۵؛ حدید/۱۲؛ هود/۱۰۸؛ زخرف/۷۱ ؛ احقاف/۱۴؛ مجادله/۲۲؛ تغابن/۹؛ طلاق/۱۱؛ بیّنه/۸). به آنچه پروردگارشان به آنها داده است دل‌شاد هستند و پروردگارشان آنها را از عذاب دوزخ (طور/۱۸) و آسیب آن روز در امان داشت (انسان/۱۱). در آن روز چهره‌هایی شاد، از کوشش خود خشنود، در بهشت برین هستند (غاشیه/۸-۱۰) و در گلستانی شادمان می‌گردند (روم/۱۵) از جانب خداوند بر اهل بهشت سلام گفته می‌شود (یس/۵۸). درود آنها در آنجا سلام است (ابراهیم/۲۳). یکدیگر را تکذیب نمی‌کنند (نبأ/۳۵). سخن بیهوده‌ای در آنجا نمی‌شنوند (مریم/۶۲؛ نبأ/۳۵؛ غاشیه/۱۱) جز درود (مریم/۶۲). سخن بیهوده و گناه‌آلودی نمی‌شنوند. مگر سخنی که سلام است و سلام (واقعه/۲۵-۲۶).
اهل بهشت در آن روز جایگاه بهتر، استراحتگاه نیکوتر (فرقان/۲۴) و سراهای پاکیزه در بهشت‌های جاودان دارند (توبه/۷۲). آنچه را بخواهند نزد پروردگارشان خواهند داشت. این همان فضل عظیم است (شوری/۲۲). در آنجا تکیه می‌زنند (ص/۵۱). آنها به شادی سرگرم هستند و با همسران خود در زیر سایه‌ها (یس/۵۶،۵۵)، بر تخت‌ها (کهف/۳۱) بر تخت‌هایی زربافتِ جواهرنشان روبه‌روی هم تکیه زده‌اند (واقعه/۱۵-۱۶). بر تخت‌هایی روبر‌روی یکدیگر، جامی از بادۀ ناب بر آنها بگردانند (صافات/۴۴-۴۵). برادرانه بر تخت‌ها (حجر/۴۷)، رویاروی یکدیگر نشسته‌اند (دخان/۵۳؛ حجر/۴۷). بر تخت‌هایی کنار هم چیده شده (طور/۲۰). بر تخت‌ها (انسان/۱۳)، بر بالش‌هایی سبز رنگ و بسترهای زیبا (الرّحمن/۷۶) که آستر آنها از دیبای ضخیم است تکیه زنند (الرّحمن/۵۴). چه خوش پاداش و نیکو تکیه‌گاهی (کهف/۳۱). بر تخت‌ها نشسته، نظاره می‌کنند پاداش آنچه کرده‌اند را گرفتند (مطفّفین/۲۳، ۳۵-۳۶).
برای بهشتیان جوانانی است که بر گرد آنها می‌گردند. گویی آنها مرواریدی هستند که در صدف نهفته‌اند (طور/۲۴). خادمانی همیشه جوان (واقعه۱۷؛ انسان/۱۹). با جام‌ها، کوزه‌ها و پیاله‌هایی از میِ روان گرد آنها می‌گردند (واقعه/۱۷-۱۸)، که چون آنها را بنگری می‌پنداری که مرواریدهای غلتان و فرو پوشیده‌اند (انسان/۱۹). سینی‌هایی از طلا و جام‌هایی در برابر آنها می‌گردانند (زخرف/۷۱). بهشتیان جامی را که نه بیهودگی در آن است و نه گناهی، مشتاقانه از یکدیگر می‌ربایند (طور/۲۳). چون به آن جا بنگری نعمت و فرمانروایی بزرگی می‌بینی (انسان/۱۹-۲۰).
قطعاً خداوند برای اهل بهشت روزی نیکویی فراهم کرده است (طلاق/۱۱). روزیِ معین دارند و مورد احترام خواهند بود (صافات/۴۱-۴۲). روزی آنها صبح و شام در آنجا آماده است (مریم/۶۲). در آنجا بی‌حساب روزی می‌یابند (غافر/۴۰).
در آنجا جز مرگ نخستین [که داشتند] طعم مرگ را نمی‌چشند. خدا آنان را به بخششی از سوی پروردگار، از عذاب دوزخ نگاه داشته است. این همان رستگاری بزرگ است (دخان/۵۶-۵۷). نعمت‌های بهشتی پاداشی است از طرف پروردگار، بخششی حساب شده است (نبأ/۳۶). آنها از رضایتی از جانب خدا برخوردار هستند (آل‌عمران/۱۵). خدا از آنها خشنود و آنها از خداوند خشنود هستند. این پاداش برای کسی است که از پروردگارش بترسد (بیّنه/۸). این پاداش نیکوکاران است (مائده/۸۵). چه نیکوست سرای متّقیان (نحل/۳۰) و چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان (آل‌عمران/۱۳۶؛ عنکبوت/۵۸). این همان است که وعده داده می‌شوید (ق/۳۲). آیا دوزخ بهتر است یا بهشت جاویدان که به پرهیزگاران وعده داده شده است که پاداش و سرانجام آنهاست (فرقان/۱۵)؟ آیا چنین کسی [که وارد بهشت می‌شود] همانند کسی است که جاودانه در آتش است (محمّد/۱۵)؟
بهشت- گفتگو، متّقیان می‌گویند: سپاس خدا را که وعدۀ خود را درباره ما تحقق بخشید و این سرزمین را به ما میراث داد. هر جای بهشت که بخواهیم، جای می‌گیریم (زمر/۷۴). آنها که در کارهای خیر به اذن خداوند پیشگام هستند در بهشت می‌گویند: سپاس خدایی که اندوه را از ما زدود. به راستی پروردگار ما آمرزنده و حق‌شناس است. همان خدایی که ما را به فضل خویش در سرای ابدی جای داد. در اینجا نه رنجی به ما می‌رسد و نه اندوهی (فاطر/۳۴،۳۲-۳۵). کسانی که ایمان آورده، کارهای شایسته کرده‌اند، دعای آنها در بهشت این است که خدایا، تو پاک و منزّهی. درود آنها در آنجا سلام است. واپسین دعای آنها این است که سپاس برای پروردگار جهانیان است (یونس/۱۰،۹) و می‌گویند: ستایش خدایی را که ما را به این راه هدایت نمود. اگر خدا ما را رهبری نمی‌کرد ما خود هدایت نمی‌یافتیم. در حقیقت فرستادگانِ پروردگار ما حق را آوردند. به آنان ندا داده می‌شود: این همان بهشتی است که به پاداش آنچه انجام می‌دادید به شما میراث داده‌اند (اعراف/۴۳). هر گاه میوه‌ای از آن روزی آنها شود، می‌گویند: این همان است که پیش از این روزی ما بوده است و همانند آن به آنان داده می‌شود (بقره/۲۵). کسانی که ایمان آوردند و فرزندان آنها در ایمان از آنها پیروی کردند، خدا فرزندان آنها را به آنان ملحق می‌کند و از عمل آنها چیزی نمی‌کاهد. برخی از آنها رو به برخی می‌کنند و می‌گویند: ما پیش از این در میان خانوادۀ خود ترسان بودیم. خدا بر ما منّت نهاد و ما را از عذاب آتش سوزنده نگاه داشت. ما از دیرباز او را می‌خواندیم. زیرا او نیکوکار بخشاینده است (طور/۲۵،۲۱-۲۸).
مخلَصان در بهشت، برخی به برخی روی نموده از همدیگر پرس‌وجو می‌کنند. گوینده‌ای از آنها می‌گوید: من همنشینی داشتم که به من می‌گفت: آیا تو از تصدیق کنندگان هستی؟ آیا وقتی مردیم و خاک و استخوان شدیم، واقعاً بازخواست می‌شویم و جزا می‌بینیم؟ مومن می‌پرسد: آیا شما از او اطلاع دارید؟ پس نگاه می‌کند و او را در میان آتش می‌بیند. می‌گوید: به خدا سوگند چیزی نمانده بود که تو، من را به هلاکت بیاندازی. اگر رحمت پروردگار نبود، قطعاً من از احضارشدگان بودم [آنگاه شادی‌کنان می‌گوید] آیا دیگر روی مرگ را نمی‌بینم جز همان مرگ نخستین و ما عذاب نخواهیم شد؟ بی‌تردید این همان کامیابی بزرگ است. برای چنین پاداشی عمل‌کنندگان باید بکوشند (صافات/۵۰-۶۱).
بر اعراف مردمانی هستند که بهشتیان و جهنّمیان را از چهره‌های آنان می‌شناسند و بهشتیان را که هنوز وارد آن نشده‌اند ولی به آن امید دارند، آواز می‌دهند که سلام بر شما. به بهشت درآیید (اعراف/۴۶). نه بیمی بر شماست و نه اندوهگین می‌شوید و به [دوزخیان] می‌گویند: آیا اینان [بهشتیان] همان کسانی نبودند که سوگند یاد می‌کردید خدا آنان را به رحمتی نخواهد رسانید (اعراف/۴۹)؟ اصحاب یمین در بهشت از مجرمان می‌پرسند چه چیز شما را در آتش درآورد (مدثّر/۳۹-۴۲)؟
اهل بهشت، دوزخیان را ندا می‌دهند که آنچه پروردگارمان به ما وعده داده بود، راست یافتیم. آیا شما آنچه پروردگارتان وعده کرده بود را حق یافتید؟ می‌گویند: آری. پس آواز دهنده‌ای میان آنان آواز می‌دهد که لعنت بر ستمکاران باد (اعراف/۴۴). جهنّمیان، بهشتیان را ندا می‌دهند که از آب یا از آنچه خدا روزی شما کرده است بر ما فرو ریزید. گویند: خدا آنها را برای کافران حرام کرده است (اعراف/۵۰).
بهشت- اقوام، ابراهیم گفت: مرا از وارثان بهشت پرنعمت گردان (شعراء/۸۵). همسر فرعون گفت: پروردگارا، نزد خود در بهشت خانه‌ای برای من بساز (تحریم/۱۱). خدا به بنی‌اسرائیل فرمود: من با شما هستم. اگر نماز به پا دارید، زکات دهید، به فرستادگان من ایمان آورید، آنها را یاری کنید و وام نیکویی به خدا دهید، گناهان شما را می‌زدایم و شما را به باغ‌هایی که از زیر آن نهرها جاری است در می‌آورم (مائده/۱۲). خدا می‌فرماید: اگر اهل کتاب ایمان آورده و پرهیزگاری کرده بودند قطعاً گناهان آنان را می‌زدودیم و آنان را به بهشت‌های پرنعمت در می‌آوردیم (مائده/۶۵). اهل کتاب گفتند: هرگز کسی به بهشت درنیاید جز آن‌که یهودی یا مسیحی باشد. این آرزوی آنان است. بگو، اگر راست می‌گویید دلیل خود را بیاورید (بقره/۱۱۱).
خداوند می‌فرماید: آیا در آنچه او [پیامبر] دیده است با او مجادله می‌کنید؟ و قطعاً بار دیگر هم او [جبرئیل] را دیده است. نزدیک سدرۀ‌المنتهی. در همان جا که جنۀالماوی است (نجم/۱۲-۱۵). خدا می‌فرماید: آیا پنداشتید که داخل بهشت می‌شوید و حال آن‌که هنوز مانند آنچه بر سر پیشینیان شما آمده بر سر شما نیامده است (بقره/۲۱۴)؟ آیا پنداشتید که داخل بهشت می‌شوید بدون آن‌که خدا جهادگران و شکیبایان شما را معلوم بدارد (آل‌عمران/۱۴۲)؟ آیا کافران طمع کرده‌اند که در بهشت پرنعمت درآورده شوند؟ چنین نیست (معارج/۳۶-۳۹).
هر که به خدا شرک آورد قطعاً خدا بهشت را بر او حرام کرده است و جایگاه او آتش است (مائده/۷۲). کسانی که آیات خدا را دروغ شمردند و از پذیرفتن آن تکبّر ورزیدند به بهشت در نمی‌آیند مگر آن‌که شتر در سوراخ سوزن داخل شود (اعراف/۴۰).
آنگاه که جهنّم را برافروزانند و بهشت را فراپیش آورند، هر کس می‌داند چه آماده کرده است (تکویر/۱۲-۱۴). روز گرد آمدن که تردیدی در آن نیست گروهی در بهشت و گروهی در آتش سوزان هستند (شوری/۷). دوزخیان با بهشتیان یکسان نیستند. بهشتیان رستگاران هستند (حشر/۲۰). هر که را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند قطعاً رستگار شده است (آل‌عمران/۱۸۵).
بهشت- آدم، خدا فرمود: ای آدم، خود و همسرت در این باغ سکونت گیر و از هر کجای آن خواهید، فراوان بخورید ولی به این درخت نزدیک نشوید زیرا از ستمکاران خواهید بود (بقره/۳۵؛ اعراف/۱۹). بی‌گمان تو در آنجا گرسنه نشوی. برهنه نمانی. در آنجا تشنه نشوی و آفتاب زده نگردی (طه/۱۱۸-۱۱۹). ای آدم، این ابلیس دشمن تو و همسر تو است، مبادا شما را از بهشت بیرون کند که به رنج و مشقّت بیافتی (طه/۱۱۷). شیطان آدم را وسوسه کرد (طه/۱۲۰). آن گاه از آن خوردند و چشیدند و شرمگاه‌های آنان نمایان شد و شروع کردند خود را با برگ‌های درختان بهشت بپوشانند (اعراف/۲۲؛ طه/۱۲۱). شیطان هر دو را از آن لغزانید و از آنچه در آن بودند، بیرون آورد (بقره/۳۶). خداوند فرمود: هر دو با هم از آن فرود آیید که برخی دشمن برخی دیگر خواهید بود (بقره/۳۶؛ اعراف/۲۴؛ طه/۱۲۳). ای فرزندان آدم، مبادا شیطان شما را به فتنه اندازد. چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد (اعراف/۲۷).
پاداش، مومنان، متّقین، اخلاص، اصحاب یمین، مقرّبان، نیکان