برادر، پسر یا مردی که در پدر و مادر یا یکی از آنها با شخص مشترک باشد، این مفهوم از ریشۀ اَخَوَ ۶۷ بار آمده است.
چکیده: واژۀ برادر سه مفهوم در بر دارد برادر نسبی و رضاعی، برادر قومی و قبیله‌ای و برادر دینی که برادر دینی در مدخل برادری خواهد آمد.
بر زنان در مورد برادران، پسران برادران و … گناهی نیست که دیده شوند (احزاب/۵۵). ازدواج با خواهران، دختران برادران، دختران خواهر، خواهران رضاعی و … بر شما حرام شده است (نساء/۲۳). زنان زیورهای خود را جز برای برادران خود، پسران برادران و … آشکار نکنند (نور/۳۱). بر شما گناهی نیست که که از خانه‌های برادرانتان و … بخورید (نور/۶۱).
اگر متوفّی فرزند نداشته باشد و [تنها] پدر و مادر از او ارث ببرند، برای مادر یک‌سوم است [و بقیّه را پدر می‌برد]. اگر او برادرانی داشته باشد، مادر یک‌ششم می‌برد. اگر مرد یا زنی که از او ارث می‌برند، فرزند، پدر و مادر نداشته باشد و [تنها] دارای برادر یا خواهری [یا هر دو] باشد، برای هر یک از آنان یک‌ششم [ماتَرک] است و اگر بیش از این باشند همه در یک‌سوم شریک هستند. [البتّه] پس از انجام وصیّت یا دِینی که متوفّی داشته است (نساء/۱۲،۱۱). خداوند دربارۀ کَلاله می‌فرماید: اگر مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد و خواهری داشته باشد، نصف میراث از آن اوست و آن مرد نیز از خواهر ارث می‌برد. اگر خواهر فرزندی نداشته باشد. اگر [ورثه فقط] دو خواهر باشند، دو‌سوم میراث برای آنان است و اگر [چند] خواهر و برادر باشند، نصیب مرد مانند نصیب دو زن است (نساء/۱۷۶).
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌‍‌ای از گمان‌ها گناه است. بعضی از شما غیبت بعضی دیگر را نکنند. آیا کسی از شما دوست دارد گوشت برادر مردۀ خود را بخورد؟ از آن کراهت دارید (حجرات/۱۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر پدران و برادران شما کفر را بر ایمان ترجیح دادند [آنان را] به دوستی نگیرید. هر کس از شما آنان را به دوستی بگیرد، ستمکار است. اگر برادرانتان و … نزد شما از خدا، پیامبر او و جهاد در راه او دوست داشتنی‌تر هستند، پس منتظر باشید که خدا فرمان خود را به اجرا درآورد و خدا گروه فاسقان را راهنمایی نمی‌کند (توبه/۲۳-۲۴). قومی را نیابی که به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشند و کسانی که با خدا و رسول او مخالفت کرده‌اند را دوست بدارند. هر چند برادرانشان و … باشند. در دل این‌ها است که خدا ایمان را نوشته، آنان را با روحی از جانب خود تایید کرده است. آنان را به بهشت‌هایی که از زیر آن نهر‌ها روان است درمی‌آورد. در آنجا ماندگار هستند. خدا از آنان خشنود و آنان نیز از خدا خشنود هستند. اینان حزب خداوند هستند و حزب خدا رستگارانند (مجادله/۲۲).
برادر در این آیات مصداق برادر نسبی است (مائده/۳۰-۳۱؛ انعام/۸۶-۸۷؛ یوسف/۷؛ طه/۳۰؛ ص/۲۳،۲۱؛ …) و در این آیات مصداق برادر قومی و قبیله‌ای است (اعراف/۸۵،۷۳،۶۵؛ هود/۸۴،۶۱،۵۰؛ شعراء/۱۴۲،۱۲۴،۱۰۶،۱۶۱؛ نمل/۴۵؛ عنکبوت/۳۶؛ احقاف/۲۱؛ ق/۱۳).
قیامت- برادر، روز قیامت آدمی از برادرش می‌گریزد (عبس/۳۴) و گنهکار دوست دارد کاش برای فرار از عذاب آن روز می‌توانست فرزندان، همسر و برادر خود و … را فدا کند تا از عذاب نجات یابد (معارج/۱۲).
برادری