چکیده: میراث آسمان‌ها و زمین از خداست. او وارث زمین و هر که در آن است، می‌باشد. آن را به بندگان شایسته به ارث می‌دهد. خدا کتاب را به بندگان برگزیده خود به میراث داد. خدا برای همه، از آن‌چه پدر، مادر، فرزندان، همسران، خویشاوندان و آنان برجا می‌گذارند، وارثانی قرار داده است. سهم هر وارث به عنوان فریضه مشخص شده است. بر شما مقرّر شده است که هرگاه مرگ یکی از شما فرا رسد اگر مالی بر جای گذاشت، برای پدر، مادر و خویشاوندان به طور پسندیده وصیّت کند. خوردن میراث به ناحق، خواری است. مومنان و متّقین، بهشت را به ارث می‌برند. متّقین می‌گویند: سپاس خدایی را که بهشت را به ما ارث داد.

بی‌تردید، این ما هستیم که زنده می‌کنیم، می‌میرانیم و ما وارث هستیم (حجر/۲۳). ما هستیم که زمین را با هر که در آن است، به میراث می‌بریم و به سوی ما بازگردانیده می‌شوند (مریم/۴۰). شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی‌کنید (در حالی که) میراث آسمان‌ها و زمین از آن خداست (حدید/۱۰)؟ کسانی که به آن‌چه خدا از فضل خود به آنان عطا کرده، بخل می‌ورزند، هرگز تصور نکنند که آن برای آنان خیر است بلکه آن برای آنان شر است. به‌زودی آن‌چه به آن بخل ورزیده‌اند، روز قیامت طوق گردنشان می‌شود. میراث آسمان‌ها و زمین از آن خداست. خدا به آن‌چه می‌کنید، آگاه است (آل‌عمران/۱۸۰). چه بسیار شهرها که هلاک کردیم [زیرا] زندگی خوش، آنها  را سرمست کرده بود. این سراهای آنان است که پس از آنان جز اندکی محل سکونت قرار نگرفته و ما هستیم که وارث آنان بودیم (قصص/۵۸).

مگر برای کسانی که زمین را پس از ساکنان آن به میراث می‌برند، روشن نکرده است که اگر می‌خواستیم آنان را به [کیفر] گناهانشان می‌رساندیم و بر دل‌هایشان مهر می‌نهادیم تا دیگر نشنوند (اعراف/۱۰۰)؟

انسان، هنگامی که پروردگارش او را می‌آزماید و گرامی می‌دارد و نعمت فراوان به او می‌دهد، می‌گوید: پروردگارم مرا گرامی داشته است و اما چون او را می‌آزماید و روزیش را بر او تنگ می‌گرداند، می‌گوید: پروردگارم مرا خوار کرده است. ولی نه، بلکه یتیم را نمی‌نوازید و بر خوراک دادن به بینوا، همدیگر را برنمی‌انگیزید و میراث را چپاولگرانه می‌خورید (فجر/۱۵-۱۹).

این کتاب را به بندگان برگزیده خود به میراث دادیم پس برخی از آنان بر خود ستمکارند و برخی از آنان میانه‌رو، برخی از آنان درکارهای نیک به فرمان خدا پیشگامند. این توفیق بزرگ است (فاطر/۳۲).

بر شما مقرّر شده است که چون مرگ یکی از شما فرا رسد اگر مالی بر جای گذاشت، برای پدر و مادر و خویشاوندان به طور پسندیده وصیّت کند. [این] حقّی بر پرهیزگاران است. پس هر کس آن [وصیت] را بعد از شنیدنش تغییر دهد، گناهش تنها بر کسانی است که آن را تغییر می‌دهند. بی‌تردید خدا شنوای دانا است پس کسی که از انحراف یا گناه وصیت کننده‌ای بیم داشته باشد و میان آنان (وارثان) را سازش دهد، بر او گناهی نیست. خدا آمرزنده مهربان است (بقره/۱۸۰-۱۸۲). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، هنگام وصیت دو نفر عادل از خودتان را شاهد بگیرید یا اگر در سفر بودید و مصیبت مرگ، شما را فرا رسید [و شاهد از خودتان نبود] دو تن از غیر خود را [به شهادت بطلبید]. اگر [به آنان] شک کردید، پس از نماز، آن دو را نگاه دارید تا به خدا سوگند یاد ‌کنند که ما این [گواهی خود را] به هیچ بهایی نمی‌فروشیم، هر چند خویشاوند باشد و شهادت الهی را کتمان نمی‌کنیم که در این صورت از گناهکاران خواهیم بود و اگر معلوم شد که آن دو مرتکب گناه شده‌اند دو تن دیگر از کسانی که بر آنان ستم شده است و هر دو [به میت] نزدیکترند به جای آن دو [شاهد قبلی] قرار گیرند پس به خدا سوگند یاد ‌کنند که گواهی ما قطعاً از گواهی آن دو درست‌تر است و تجاوز نکرده‌ایم، در این صورت از ستمکاران خواهیم بود. این نزدیکتر است به این‌که شهادت را به صورت درست ادا کنند یا بترسند که بعد از سوگند خوردنشان، سوگندهایی به میان آورده شود. از خدا پروا دارید و بشنوید. خدا گروه فاسقان را هدایت نمی‌کند (مائده/۱۰۶-۱۰۸). از آن‌چه پدر، مادر، خویشاوندان و کسانی که شما [با آنان] پیمان بسته‌اید، بر جای گذاشته‌اند، برای هر یک [از مردان و زنان] وارثانی قرار داده‌ایم پس نصیبشان را به ایشان بدهید زیرا خدا همواره بر هر چیزی گواه است (نساء/۳۳). برای مردان، از آن‌چه پدر و مادر و خویشاوندان بر جای گذاشته‌اند، سهمی است و برای زنان از آن‌چه پدر و مادر و خویشاوندان [آنان] بر جای گذاشته‌اند، سهمی [است] خواه آن [مال] کم باشد یا زیاد، نصیب هر کس مقرر شده است. هرگاه خویشاوندان، یتیمان و مستمندان در تقسیم [ارث] حاضر شدند، از آن به ایشان بدهید و با آنان سخنی پسندیده گویید. آنان که اگر فرزندان ناتوانی بر جای گذارند بر آنان بیم دارند، باید بترسند. پس باید از خدا پروا کنند و سخنی درست گویند. در حقیقت کسانی که اموال یتیمان را به ستم می‌خورند جز این نیست که آتشی در شکم خود فرو می‌برند. به زودی در آتشی فروزان درآیند. خدا به شما درباره فرزندانتان سفارش می‌کند: سهم مرد، چون سهم دو زن است. اگر [فرزندان] دختر و از دو نفر بیشتر باشند، سهم آنان دو سوم آنچه بر جای مانده است، می‌باشد و اگر [دختری که ارث می‌برد] یک نفر باشد، نیمی از آن برای اوست و برای هر یک از پدر و مادر او (متوفّی) یک ششم از آن چه بر جای مانده، است. این در صورتی است که [متوفّی] فرزندی داشته باشد ولی اگر فرزندی نداشته باشد و پدر و مادرش از او ارث برند، برای مادرش یک سوّم است [و بقیه را پدر می‌برد] و اگر او برادرانی داشته باشد، مادرش یک ششم می‌برد، پس از [استثناء] وصیّتی که به آن سفارش کرده یا دَینی [که داشته است]. شما نمی‌دانید پدران و فرزندانتان کدام یک برای شما سودمندتر هستند، [این] فریضه‌ای از جانب خدا است. به راستی خدا دانای حکیم است. نیمی از میراث همسرانتان از آن شما است، اگر آنان فرزندی نداشته باشند. اگر فرزندی داشته باشند یک‌چهارم آن‌چه بر جای نهاده‌اند از آن شماست، پس از [استثناء] وصیتی که به آن سفارش کرده‌اند یا دَینی [که داشته است]. یک‌چهارم از میراث شما [مردان] برای آنان (همسران) است اگر شما فرزندی نداشته باشید و اگر فرزندی داشته باشید یک هشتم میراث شما از ایشان خواهد بود پس از استثناء وصیتی که به آن سفارش کرده‌اید یا دینی [که داشته‌اید]. اگر مرد یا زنی که از او ارث می‌برند کلاله باشد (پدر، مادر و فرزندی نداشته باشد) و برای او برادر یا خواهری باشد پس برای هر یک از آن دو، یک ششم است و اگر آنان بیش از این باشند در یک‌سوم مشارکت دارند. پس از [استثنا] وصیتی که به آن سفارش کرده یا دَینی که زیانی [به ورثه] نرساند. این سفارش خدا است. خداست که دانای بردبار است. این حدود خداست. هر کس از خدا و پیامبر او اطاعت کند، او را به باغ هایی داخل کند که از زیر آن نهرها روان است. در آن جاودانه‌اند. این همان کامیابی بزرگ است. هر کس از خدا و پیامبر او نافرمانی کند و از حدود او تجاوز کند، او را در آتشی داخل کند که همواره در آن خواهد بود. برای او عذابی خفّت‌آور است (نساء/۷-۱۴). ای کسانی که ایمان آورده‌اید، برای شما حلال نیست زنان را در حالی که اکراه دارند، به ارث برید. آنان را تحت فشار قرار ندهید تا بخشی از آن‌چه را به آنان داده‌اید بازستانید مگر آن‌که مرتکب زشتکاری آشکاری شوند. با آنها به شایستگی رفتار کنید. اگر از آنان خوشتان نیامد پس چه بسا چیزی را خوش نمی‌دارید و خدا در آن خیر فراوان قرار می‌دهد (نساء/۱۹). از تو فتوا می‌خواهند، بگو: خدا درباره کلاله فتوا می‌دهد. اگر مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد و خواهری داشته باشد، نصف میراث از آن اوست و آن [مرد نیز] از او ارث می‌برد، اگر برای او (خواهر) فرزندی نباشد پس اگر دو خواهر باشند، دوسوّم آن‌چه بر جای مانده برای آن دو است. اگر چند خواهر و برادرند پس نصیب مرد، مانند نصیب دو زن است. خدا برای شما بیان می‌کند تا مبادا گمراه شوید. خدا به هر چیزی داناست (نساء/۱۷۶).

مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر دهند. [این حکم] برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند. خوراک و پوشاک آنان (مادران) به طور شایسته بر عهده پدر است. هیچ کس جز به قدر وسعش مکلّف نمی‌شود. هیچ مادری نباید به سبب فرزندش زیان ببیند. هیچ پدری نباید به سبب فرزندش [زیان ببیند] و مانند همین بر عهده وارث است (بقره/۲۳۳).

ارث- اقوام، [ابراهیم گفت: پروردگارا] مرا از وارثان بهشت پرنعمت گردان (شعراء/۸۵).

قطعاً موسی را هدایت کردیم و به فرزندان اسرائیل، تورات را به میراث دادیم که رهنمود و یادکردی برای خردمندان است (غافر/۵۳-۵۴). موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری بجویید و پایداری کنید، زمین از آن خداست. آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد به میراث می‌دهد. فرجام برای متقین است (اعراف/۱۲۸). فرعون در سرزمین [مصر] سر برافراشت. مردم آن را طبقه طبقه ساخت. طبقه‌ای از  آنان را زبون می‌داشت. پسران آنان را سر می‌برید و زنانشان را زنده می‌گذاشت. او از ستمکاران بود. می‌خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین به خواری کشیده شده بودند، منّت نهیم. آنان را پیشوایان گردانیم. آنان را وارث [زمین] گردانیم. در زمین قدرتشان دهیم و به فرعون، هامان و لشکریانشان از سوی آنان، آن‌چه را که از آن بیمناک بودند، بنمایانیم (قصص/۴-۶). به آن گروهی که پیوسته تضعیف می‌شدند مشارق و مغارب سرزمینی را که در آن برکت نهاده بودیم، به میراث دادیم و به پاس آن‌که صبر کردند، وعده نیکوی پروردگارت به فرزندان اسرائیل تحقّق یافت و آن‌چه را فرعون و قومش ساخته و افراشته بودند، ویران کردیم (اعراف/۱۳۷). چه باغ‌ها و چشمه‌سارانی [که فرعونیان] برجای نهادند و کشتزارها و جایگاه‌های نیکو، و نعمتی که از آن برخوردار بودند. این چنین بود. آنها را به مردمی دیگر میراث دادیم (دخان/۲۵-۲۸). سرانجام ما آنان (فرعونیان) را از باغ‌ها و چشمه‌ساران و گنجینه‌ها و جایگاه‌های نیکو، بیرون کردیم. چنین بود و آن را به فرزندان اسرائیل، میراث دادیم (شعراء/۵۷-۵۹).

پیامبر آنها (قوم پس از موسی) به آنان گفت: در حقیقت، نشانه پادشاهی او (طالوت) این است که آن صندوق که در آن آرامشی از جانب پروردگارتان و بازمانده‌ای از آن‌چه خاندان موسی و خاندان هارون برجای نهاده‌اند، به سوی شما خواهد آمد، در حالی که فرشتگان آن را حمل می‌کنند. مسلماً اگر مومن باشید، برای شما در این، نشانه‌ای است (بقره/۲۴۸).

آن‌گاه بعد از آنان (بنی‌اسرائیل) جانشینانی وارث کتاب شدند که متاع این دنیای پست را می‌گیرند و می‌گویند: بخشیده خواهیم شد. اگر متاعی مانند آن به ایشان برسد، آن را می‌ستانند. آیا از آنان پیمان کتاب گرفته نشد که جز به حق نسبت به خدا سخن نگویند، با این‌که آن‌چه را در آن است، آموخته‌اند؟ سرای آخرت برای کسانی که تقوا پیشه می‌کنند، بهتر است. آیا باز تعقّل نمی‌کنید (اعراف/۱۶۹)؟

در حقیقت، در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد. به‌راستی در این برای مردمی عبادت پیشه پیامی رسا است (انبیاء/۱۰۵-۱۰۶). سلیمان از داوود میراث یافت و گفت: ای مردم، ما زبان پرندگان را تعلیم یافته‌ایم و از هر چیزی به ما داده شده است. به‌راستی این همان فضل آشکار است (نمل/۱۶).

و زکریّا را [یاد کن] هنگامی که پروردگار خود را خواند، پروردگارا، مرا تنها مگذار. تو بهترین وارثانی (انبیاء/۸۹). من پس از خود، از بستگانم بیمناکم و زنم نازاست پس پروردگارا، از جانب خود جانشینی به من ببخش که از من ارث برد و از خاندان یعقوب ارث برد. ای پروردگار من، او را مورد رضایت [خود] قرار بده. ای زکریا، ما تو را به پسری که نام او یحیی است، مژده می‌دهیم که قبلاً همنامی برای او قرار نداده‌ایم  (مریم/۵-۷).

آیا دیدی آن کس را که به آیات ما کفر ورزید و گفت: قطعاً به من مال و فرزند [بسیار] داده خواهد شد؟ آن‌چه را می‌گوید، از او به ارث می‌بریم و تنها به سوی ما خواهد آمد (مریم/۷۷، ۸۰).

[اهل‌کتاب] پس از آن‌که علم برای آنان آمد، به صرف حسدی که میانشان بود، راه تفرقه را پیمودند. اگر سخنی از جانب پروردگارت تا زمانی معیّن، پیشی نگرفته بود، قطعاً میانشان داوری شده بود. کسانی که بعد از آنان، کتاب را میراث یافتند واقعاً درباره آن در تردیدی سخت هستند (شوری/۱۴). [خدا] کسانی از اهل‌کتاب را که با [مشرکان] هم‌پشتی کرده بودند، از دژهایشان به زیر آورد و در دل‌هایشان هراس افکند. گروهی را می‌کشتید و گروهی را اسیر می‌کردید. زمینشان، خانه‌ها، اموالشان و سرزمینی را که در آن پا ننهاده بودید، به شما میراث داد. خدا بر هر چیزی تواناست (احزاب/۲۶-۲۷).

آن‌گاه پس از آنان (پیامبران) جانشینانی به جای ماندند که نماز را تباه ساخته و از هوس‌ها پیروی کردند و به زودی [سزای] گمراهی را خواهند دید مگر آنان که توبه کرده و ایمان آورده و کار شایسته انجام دادند که آنان به بهشت درمی‌آیند و ستمی بر آنان نخواهد شد. باغ‌های جاودانی که رحمان به بندگان خود در جهان ناپیدا وعده داده است. در حقیقت وعده او انجام شدنی است. در آنجا بیهوده‌ای نمی‌شنوند جز درود. روزی آنان صبح و شام در آنجا است. این همان بهشتی است که به هر یک از بندگان ما که باتقوا باشند به میراث می‌دهیم  (مریم/۵۹-۶۳).

به‌راستی مومنان رستگار هستند. همانان که در نمازشان فروتن هستند. آنان که از بیهوده رویگردانند و آنان که زکات می‌دهند. کسانی که پاکدامن هستند مگر در مورد همسرانشان یا کنیزانی که به دست آورده‌اند که در این صورت بر آنان نکوهشی نیست پس هر که فراتر از این جوید، آنان از حد درگذرندگان هستند. آنان که امانت‌ها و پیمان خود را رعایت می‌کنند و آنان که بر نمازهایشان مواظبت می‌کنند. آنانند که خود وارثان هستند که بهشت را به میراث می‌برند و در آن جاودان می‌مانند (مومنون/۱-۱۱).

ای بندگان من، امروز بر شما بیمی نیست و غمگین نخواهید شد. همان کسانی که به آیات ما ایمان آورده و تسلیم بودند. شما با همگنانتان شادمانه داخل بهشت شوید. سینی‌هایی از طلا و جام‌هایی در برابر آنان می‌گردانند و در آن‌جا آن‌چه دل‌ها آن را بخواهند و دیدگان را خوش آید [هست] و شما در آن جاودانید. این است همان بهشتی که به [پاداش] آن‌چه می‌کردید، میراث یافتید. در آنجا برای شما میوه‌هایی فراوان خواهد بود که از آنها می‌خورید (زخرف/۶۸-۷۳). کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، … به آنان [در بهشت] ندا داده می‌شود که این همان بهشتی است که آن را به [پاداش] آن‌چه انجام می‌دادید، میراث یافته‌اید (اعراف/۴۲-۴۳). کسانی که از پروردگارشان پروا داشته‌اند، گروه گروه به سوی بهشت سوق داده شوند تا چون به آن رسند و درهای آن گشوده گردد و نگهبانان آن به ایشان گویند: سلام بر شما، خوش آمدید. در آن درآیید و جاودانه بمانید. می‌گویند: سپاس خدایی را که وعده‌اش را بر ما راست گردانید و سرزمین [بهشت] را به ما میراث داد. در هر جای آن باغ که بخواهیم، جای می‌گزینیم. چه نیک است پاداش عمل‌کنندگان (زمر/۷۳-۷۴).

وَ إنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ نَحْنُ الْوَارِثُونَ (حجر/۲۳) إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَيْهَا وَ إِلَيْنَا يُرْجَعُونَ (مریم/۴۰). و مَا لَكُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ (حدید/۱۰) وَ لاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَّهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لِلّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (آل‌عمران/۱۸۰) وَ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا فَتِلْكَ مَسَاكِنُهُمْ لَمْ تُسْكَن مِّن بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا وَ كُنَّا نَحْنُ الْوَارِثِينَ (قصص/۵۸)

أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الأَرْضَ مِن بَعْدِ أَهْلِهَا أَن لَّوْ نَشَاء أَصَبْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ نَطْبَعُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَسْمَعُونَ (اعراف/۱۰۰)

فَأَمَّا الْإِنسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ* وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهَانَنِ* كَلَّا بَل لَّا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ* وَ لَا تَحَاضُّونَ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ* وَ تَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَّمًّا (فجر/۱۵-۱۹)

ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَ مِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ (فاطر/۳۲)

كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَ الأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ* فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ* فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (بقره/۱۸۰-۱۸۲). يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَ لَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَ لاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ* فَإِنْ عُثِرَ عَلَى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يِقُومَانُ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِن شَهَادَتِهِمَا وَ مَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ* ذَلِكَ أَدْنَى أَن يَأْتُواْ بِالشَّهَادَةِ عَلَى وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُواْ أَن تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ اسْمَعُواْ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (مائده/۱۰۶-۱۰۸) وَ لِكُلٍّ جَعَلْنَا مَوَالِيَ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الأَقْرَبُونَ وَ الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا (نساء/۳۳) لِّلرِّجَالِ نَصيِبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّسَاء نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَ الأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا* وَ إِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُوْلُواْ الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُم مِّنْهُ وَ قُولُواْ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا* وَ لْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُواْ مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُواْ عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللّهَ وَ لْيَقُولُواْ قَوْلًا سَدِيدًا* إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا* يُوصِيكُمُ اللّهُ فِي أَوْلاَدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ فَإِن كُنَّ نِسَاء فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَ إِن كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَ لأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِن لَّمْ يَكُن لَّهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِن كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلأُمِّهِ السُّدُسُ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ آبَآؤُكُمْ وَ أَبناؤُكُمْ لاَ تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا فَرِيضَةً مِّنَ اللّهِ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيما حَكِيمًا* وَ لَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ فَإِن كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُم مِّن بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ وَ إِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلاَلَةً أَو امْرَأَةٌ وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا السُّدُسُ فَإِن كَانُوَاْ أَكْثَرَ مِن ذَلِكَ فَهُمْ شُرَكَاء فِي الثُّلُثِ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَى بِهَآ أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَآرٍّ وَصِيَّةً مِّنَ اللّهِ وَ اللّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ* تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ وَ مَن يُطِعِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ* وَ مَن يَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَ لَهُ عَذَابٌ مُّهِينٌ (نساء/۷-۱۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء كَرْهًا وَ لاَ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُواْ بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَن يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ وَ عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئًا وَ يَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا (نساء/۱۹) یَستَفْتُونَكَ قُلِ اللّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلاَلَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ وَ هُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ وَ إِن كَانُواْ إِخْوَةً رِّجَالًا وَ نِسَاء فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّواْ وَ اللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (نساء/۱۷۶)

وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَ علَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا لاَ تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَ لاَ مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ وَ عَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ (بقره/۲۳۳)

ارث- اقوام، [قال ابراهیم] وَ اجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ (شعراء/۸۵)

وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْهُدَى وَ أَوْرَثْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ* هُدًى وَ ذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ (غافر/۵۳-۵۴) قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللّهِ وَ اصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ (اعراف/۱۲۸) إنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِّنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءهُمْ وَ يَسْتَحْيِي نِسَاءهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ* وَ نُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ* وَ نُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ نُرِي فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ جُنُودَهُمَا مِنْهُم مَّا كَانُوا يَحْذَرُونَ (قصص/۴-۶) وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُواْ يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُواْ وَ دَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ مَا كَانُواْ يَعْرِشُونَ (اعراف/۱۳۷) كَمْ تَرَكُوا مِن جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ* وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ* وَ نَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ* كَذَلِكَ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ (دخان/۲۵-۲۸) فَأَخْرَجْنَاهُم (آل‌فرعون) مِّن جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ*  وَ كُنُوزٍ وَ مَقَامٍ كَرِيمٍ* كَذَلِكَ وَ أَوْرَثْنَاهَا بَنِي إِسْرَائِيلَ (شعراء/۵۷-۵۹)

وَ قَالَ لَهُمْ (قوم بعد موسی) نِبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ (طالوت) أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ بَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَ آلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلآئِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (بقره/۲۴۸)

فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ (بنی‌اسرائیل) خَلْفٌ وَرِثُواْ الْكِتَابَ يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَذَا الأدْنَى وَ يَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَ إِن يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِّثْلُهُ يَأْخُذُوهُ أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِم مِّيثَاقُ الْكِتَابِ أَن لاَّ يِقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقَّ وَ دَرَسُواْ مَا فِيهِ وَ الدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ (اعراف/۱۶۹)

وَ لَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ* إِنَّ فِي هَذَا لَبَلَاغًا لِّقَوْمٍ عَابِدِينَ (انبیاء/۱۰۵-۱۰۶) وَ وَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ وَ قَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّيْرِ وَ أُوتِينَا مِن كُلِّ شَيْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ (نمل/۱۶)

وَ زَكَرِيَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَ أَنتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ (انبیاء/۸۹) وَ إِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِن وَرَائِي وَ كَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا* يَرِثُنِي وَ يَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا* يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا (مریم/۵-۷)

أَفَرَأَيْتَ الَّذِي كَفَرَ بِآيَاتِنَا وَ قَالَ لَأُوتَيَنَّ مَالًا وَ وَلَدًا … وَ نَرِثُهُ مَا يَقُولُ وَ يَأْتِينَا فَرْدًا (مریم/۷۷، ۸۰)

وَ مَا تَفَرَّقُوا [اهل الکتاب] إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَ لَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى لَّقُضِيَ بَيْنَهُمْ وَ إِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ مِن بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مُرِيبٍ (شوری/۱۴) وَ أَنزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُم مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن صَيَاصِيهِمْ وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِيقًا* وَ أَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَ دِيَارَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ وَ أَرْضًا لَّمْ تَطَؤُوهَا وَ كَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (احزاب/۲۶-۲۷)

فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ (رسل) خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا* إِلَّا مَن تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لَا يُظْلَمُونَ شَيْئًا* جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا* لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا* تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَن كَانَ تَقِيًّا (مریم/۵۹-۶۳)

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ* إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ* فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاء ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ* هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ* أُوْلَئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ* الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (مومنون/۱-۱۱)

يَا عِبَادِ لَا خَوْفٌ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ وَ لَا أَنتُمْ تَحْزَنُونَ* الَّذِينَ آمَنُوا بِآيَاتِنَا وَ كَانُوا مُسْلِمِينَ* ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنتُمْ وَ أَزْوَاجُكُمْ تُحْبَرُونَ*  يُطَافُ عَلَيْهِم بِصِحَافٍ مِّن ذَهَبٍ وَ أَكْوَابٍ وَ فِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَ أَنتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ* وَ تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ* لَكُمْ فِيهَا فَاكِهَةٌ كَثِيرَةٌ مِنْهَا تَأْكُلُونَ (زخرف/۶۸-۷۳) وَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ … وَ نُودُواْ أَن تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (اعراف/۴۲-۴۳) وَ سِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاؤُوهَا وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ* وَ قَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَيْثُ نَشَاء فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ (زمر/۷۳-۷۴)